"ถึงจุดนึงใจเป็นกลางกับความเสื่อมและความเจริญ พอใจเป็นกลางกับความเสื่อมและความเจริญ สมาธิมากหรือน้อยก็ไม่ใช่ปัญหา เพราะใจเป็นกลางซะแล้ว จิตที่เป็นกลางเป็นจิตที่มีสมาธิในตัว อันเนี้ยเป็นความกลางด้วยสติปัญญา เป็นความกลางด้วยใจที่ฉลาดเต็มที่แล้ว ใจนะหมองไปนิดหน่อยก็ไม่ได้มีปัญหา ใจเป็นอะไรก็ไม่ได้มีปัญหาทั้งสิ้น เพราะว่าฉลาดมากพอที่จะเห็นทุกสภาวะ ไม่ว่าเป็นกุศลหรือเป็นอกุศล ไม่ว่าสว่างหรือมืด ไม่ว่าปราณีตหรือหยาบ ก็ล้วนแต่ แสดงไตรลักษณ์ เกิดแล้วดับ บังคับบัญชาไม่ได้ รักษาไม่ได้จริง ของเหล่านี้ก็กลายเป็นของนอกไป เราต้องภาวนาจนได้ความเป็นกลางตรงนี้ ทุกคนจะต้องเดินมาให้ถึงความเป็นกลางนี้ให้ได้ แต่ว่ามันจะเป็นกลางตรงนี้ได้ มันต้องเห็นมากพอ ก็ต้องเรียนรู้มากพอว่า มันก็เป็นยังงี้แหละ ทั้งหมดเจริญแล้วเสื่อม เจริญแล้วเสื่อม เกิดแล้วดับ บังคับไม่ได้ ไม่มีสาระแก่นสารอะไร ยึดตัวไหนไว้ ก็ทุกข์เพราะตัวนั้น พวกเรามีความสุขที่จะภาวนาดี วันไหนที่พวกเราภาวนาไม่ดีเราจะมีความทุกข์ พวกเรามีความสุขที่จิตมีพลัง วันไหนจิตเสื่อมพลังตกเราจะทุกข์ งั้นเรามีความสุขเพราะอะไร เราจะทุกข์เพราะอันนั้น จนในที่สุด ฉลาดมากพอแล้วว่าทุกตัวมันก็เป็นเงี้ย มันเป็นไปตามเหตุปัจจัย มันทำอะไรไม่ได้หรอก ใจเป็นกลางอย่างแท้จริง มันก็ไม่เสื่อม" คุณประสาน พุทธกุลสมศิริ - สิ่งใดที่ทำให้เรามีความสุข เราจะมีความทุกข์เพราะสิ่งนั้น - คอร์สกลุ่มธรรมทาน วันที่ ๒๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๙ (psn590221B)

"หลักนะ ไม่แต่งใจ ไม่ต้องทำอะไร เอาความรู้สึกเป็นหลัก เอาสติเป็นหลัก ไม่ใช่ว่าต้องสงบ สงบก็ไม่เอา เอาแค่ความรู้สึกตัว จิตไหลไปคิด จิตฟุ้งซ่าน ก็รู้ด้วยจิตที่สบาย สงบหรือไม่สงบ เป็นเรืองของใจ ไม่ใช่เรื่องของเรา เราไม่มีหน้าที่ทำอะไร นั่งแล้วใจแกว่งไปแกว่งมา ก็รู้ว่าใจมันฟุ้ง มันเคลื่อนอยู่ ใจมันไปจับลม ใจมันไปจับอารมณ์อะไร เห็นสภาวะอะไรแล้วใจมันเคลื่อนลงไปจับ ก็รู้ว่ามันเคลื่อนลงไปใจ ไม่ได้ทำอะไร รู้ตามความเป็นจริง ไม่ต้องรู้ทุกขณะ" คุณประสาน พุทธกุลสมศิริ - ไม่ได้พูดธรรมะ แต่สภาวะแสดงธรรม- คอร์สกลุ่มธรรมทาน วันที่ ๒๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๙ (psn590221A)

"การฟังธรรมะเยอะๆ ก็มีข้อดีนะ มันนำร่องให้จิต เรามีหน้าที่ฟัง ใจคล้อยตามไปตามมุมมองที่ครูบาอาจารย์ชี้ให้ดู แต่เราไม่มีหน้าที่เอาธรรมะนี้มาคิดเติมไปเรื่อยๆ เวลาเห็นสภาวะ ก็ดูสภาวะไปตรงๆ" คุณประสาน พุทธกุลมสมศิริ ในคอร์สกลุ่มธรรมทาน ช่วงถามตอบ 19 กุมภาพันธ์ 2559 (psn590219B)

"หลวงพ่อ เคยบอกว่า สุขมันเป็นเรื่องของคนหลงโลกยิ่งนานผมยิ่งรู้สึกอย่างนั้น คือท่านเคยเปลี่ยนเทียบว่า ขนาดคนทำฌานได้ สมมติว่าทำฌานได้ถึงฌานที่ 2 วันไหนทำฌานที่ 2 ไม่ได้ ได้แค่ฌานที่ 1 ก็ทุกข์แล้ว โลกมันเป็นยังงี้จริงๆ มันมีแต่ว่า มันพร่องอยู่เสมอ มันไม่มีวันเต็ม มันเป็นทาสของตัณหา มันถูกตัณหาพลักดันให้ดิ้นรน คนนะถูกตัณหาพลักดันให้ดิ้นรนทำโน้นทำนั้นตลอดเวลา ได้มาก็ไม่เคยจริง เพราะทุกสิ่งที่เป็นที่พึ่งพิงของความสุขก็ไม่เที่ยง ตัวความสุขเองก็ไม่เที่ยง โลกนี้มันไร้สาระ" - อย่าถูกโลกที่สวยงามหลอกให้เสียเวลาไปวันๆ - คุณประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สกลุ่มธรรมทาน วันที่ ๑๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๙ ช่วงแรก

"การภาวนาเนี่ย มันก็คือการย้อนกลับมาเรียนรู้ตัวเอง เพราะวัตถุประสงค์ที่เราย้อนมาเรียนรู้ตัวเอง ก็เพื่อให้เรามีสติ มีความรู้สึกตัว และมีจิตตั้งมั่น ประโยชน์ของการภาวนา ถ้ามองในแง่โลกๆ ก็คือไม่ว่าโลกมันจะมีความวุ่นวาย หรือว่าเกิดอะไรขึ้นมา วิกฤตแค่ไหน จิตใจเราก็จะเป็นทุกข์น้อย หรือว่าถ้าฝึกถึงที่สุด ก็จะไม่เป็นทุกข์เลย"

นายสัตวแพทย์ธนุสรณ์ ภควัมบดี คอร์สรู้กาย รู้ใจ พืนฐานสู่ความรู้แจ้ง 27 กุมภาพันธ์ 2559

"ขณะใดที่ใจมีตัณหา มีความอยาก อยากจะปฏิบัติ อยากจะดี ตัณหาคือผู้สร้างภพ ตัณหาจะทำให้จิตกระทำกรรม คือกรรมฐาน รวบใจไว้ บังคับไว้ ประคองไว้ เพ่งกายบ้าง เพ่งใจบ้าง ทั้งหมดนี้ทำไปภายใต้อำนาจของอวิชชาทั้งสิ้น เพราะมีปุณญาภิสังขาร อยากภาวนา ก็รวบไว้ เพ่งไว้ ประคองไว้ บังคับไว้ ไม่รู้ตามความเป็นจริง จิตก็สุดโต่งไปทางด้านบังคับ รู้ทัน แค่รู้สึก ไม่เพ่ง ไม่จ้อง ไม่ใช่ว่าห้ามทำอะไร แต่ ทำแล้วให้มีสติรู้ทัน ทำแล้วรู้ ก็ภาวนาถูกอยู่ทีขณะนั้น" คุณประสาน พุทธกุลสมศิริ - คอร์สรู้กาย รู้ใจ พื้นฐานสู่ความรู้แจ้ง บ้านจิตสบาย วันที่ ๒๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๙

อาจารย์สุรวัฒน์ เสรีวิวัฒนา "ถั่วรู้หลง" ในคอร์สรู้กาย รู้ใจ พื้นฐานสู่ความรู้แจ้ง 27 กุมภาพันธ์ 2559 B

อาจารย์สุรวัฒน์ เสรีวิวัฒนา ในคอร์สรู้กาย รู้ใจ พื้นฐานสู่ความรู้แจ้ง วันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2559 A

อ.สุรวัฒน์ เสรีวิวัฒนา คอร์สรู้กาย รู้ใจ พื้นฐานสู่ความรู้แจ้ง 26 ก.พ. 2559 C

อ.สุรวัฒน์ เสรีวิวัฒนา คอร์สรู้กาย รู้ใจ พื้นฐานสู่ความรู้แจ้ง 26 ก.พ. 59 B

คอร์สรู้กาย รู้ใจ พื้นฐานสู่ความรู้แจ้ง 26 กุมภาพันธ์ 2559 A

"ถ้าทำรูปแบบเพื่อให้ได้สมาธิ ถ้าจะเจริญวิปัสสนาก็ผิดแล้ว เพราะว่า เราทำรูปแบบเหมือนการซ้อมมวย คือเราไม่ได้ทำรูปแบบเพื่อให้เกิดสมาธิ สมาธิจะเกิดทีหลัง สมาธิจะเกิดได้เมื่อมีความสุข....... คือทำในรูปแบบ เราไม่ต้องวาดฝันว่าเราจะต้องได้อะไร เราทำปฏิบัติบูชาพระพุทธเจ้าไป ถ้าเพื่อความสงบ ก็มีความสุขก่อน ต้องแบ่งก่อนว่าทำเพื่อสมาธิ หรือเพื่อวิปัสสนา" นายสัตวแพทย์ธนุสรณ์ ภควัมบดี - คอร์ส อบจ.นครสวรรค์ วันที่ ๑๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๙

"ความสุขจากการกระทบทางตาหูจมูกลิ้นกายใจมันมีอยู่จริง ท่านเรียกว่ากามสุข คือความสุขที่เราได้เจอสิ่งที่ชอบ ได้เห็นสิ่งที่ชอบใจ ได้กลิ่นที่ชอบใจ ได้สัมผัสสิ่งที่ชอบใจ ผัสสะทั้ง 6 เวลาเราได้รับผัสสะที่ดี คือผลบุญที่ดีมันให้ผล เวลาได้รับผัสสะที่ไม่ดีคือกรรมไม่ดีมันให้ผล ขณะที่เรากินของอร่อย เรามีความสุข เวลาเราเห็นรูปที่สวยเรามีความสุข เวลาเราได้ยินเสียงที่เพราะเรามีความสุข กามสุขนี่มีอยู่จริง แต่กามโทษก็มีอยู่ ในโลกของกาม บุคคลบันเทิงด้วยสิ่งใด ก็ทุกข์ด้วยสิ่งนั้น ถ้ารูปที่ดียังความสุขมาให้ได้ ถ้าเจอรูปที่ไม่ดี ก็นำความทุกข์มาให้ เสียงที่เพราะเสียงที่ถูกใจยังความสุขมาให้ได้ เสียงที่ไม่ถูกใจก็ยังความทุกข์มาให้ได้ เจอคนที่รักที่เราชอบใจยังความสุขใจมาให้ การพลัดพรากจากคนที่รักก็ยังความทุกข์ใจมาให้ เพราะฉะนั้นสุขวันนี้ เป็นความสูญเสียในอนาคตเสมอ คือวันนึงจะต้องพลัดพรากจากสิ่งที่รัก สิ่งที่ชอบใจ นี่คือ กามโทษ ทุกครั้งที่พลัดพรากสิ่งที่รักทางตาหูจมูกลิ้นกายใจ มีความทุกข์แน่นอน และความสุขจำนวนมากก็ตามมาด้วยภาระจำนวนมาก..... งั้นของในโลกนี้มันมี 2 ด้านเสมอ มันมีกามสุขมันก็มีกามโทษ....... ทั้งหมดนี้ท่านจึงสอนว่า กามสุขมีอยู่ กามโทษก็มีอยู่...." คุณประสาน พุทธกุลสมศิริ - คอร์ส อบจ.นครสวรรค์ วันที่ ๑๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๙

"สภาวะธรรม เกิดขึ้นชั่วคราว แปํบเดียวมันดับไป ความรู้สึกทั้งปวงที่เรามีระหว่างวันก็เหมือนกันหมด คือเกิดขึ้นชั่วคราวแล้วก็ดับไป พวกเราทุกคนไม่มีความจำเป็นต้องเข้าใจอะไรมากกว่านี้ เพราะความรู้ของพระโสดาบัน ของท่านผู้ได้ด้วงตาเห็นธรรม คือความรู้ความเข้าใจที่ว่า สิ่งใดเกิดส่ิงนั้นดับ ความรู้อื่นๆ นอกเหนือกว่านี้ ไม่ค่อยจำเป็นมาก คือ เราไม่จำเป็นต้องรู้ศัพท์บาลี ไม่ต้องรู้ขบวนการอะไรๆ ก็ได้ แค่รู้สภาวะ แค่รู้ความรู้สึกของตนเองไปเรื่อย เพราะความรู้สึกจะสอนความจริงอันหนึ่งคือ ทุกความรู้สึกตั้งอยู่ไม่ได้ อย่างเรามีความสุข จะให้ความสุขตั้งอยู่นานอย่างที่เราอยากให้มันอยู่ มันทำไม่ได้จริง หรือเวลาเราอกหัก สูญเสียคนที่รัก กำลังเสียใจอยู่ อยู่ดีๆ จะให้ใจดีใจฉับพลัน มันทำไม่ได้ เนี่ยของจริง....." คุณประสาน พุทธกุลสมศิริ - คอร์ส อบจ.นครสวรรค์ วันที่ ๑๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๙

สนทนาธรรมกับคุณมาลี ปาละวงศ์ วัดพระธาตุโกฏิแก้ว จ.เชียงราย วันที่ ๓๐ มกราคม ๒๕๕๙ (mle590130B)

สนทนาธรรมกับคุณมาลี ปาละวงศ์ ที่วัดพระธาตุโกฏิแก้ว จ.เชียงราย วันที่ ๓๐ มกราคม ๒๕๕๙ (mle590130A)

"จริงๆ ก็ทำอยู่ 2 ส่วน ส่วนแรกทำใจให้เกิดสมาธิก่อน สมาธิคือความตั้งมั่น ความตั้งมั่นก็เกิดจากจิตที่เป็นกลาง สติที่ถูก สติที่มีความรู้สึกตัว รู้ความไม่เป็นกลาง พอเกิดสมาธิ วิปัสสนาญานก็เกิด ก็เจริญปัญญาต่อ นี้ step ขั้นแรกๆ ก็เจริญสติก่อน ทำความสงบบ้าง เจริญสักพักนึง ใหม่ๆ ก็ไม่ค่อยเข้าใจหรอกว่า สติที่แท้จริงเป็นยังไง ก็จะมีไม่เป็นกลางบ้าง ติดเพ่งบ้าง เผลอบ้าง หมดแรง ก็ทำไปเรื่อยๆ จนกระทั้งตัวสมาธิมันค่อยๆสมบูรณ์ขึ้น ตัววิปัสสนาก็ค่อยๆชัดเจนขึ้นเรื่อยๆ พอชัดเจน ใหม่ๆ จิตก็เป็นกลางเพราะว่าจากสติที่เราเจริญ มีสมาธิ สุดท้ายความเป็นกลางก็เกิด พอเจริญปัญญามาก ความเป็นกลางจากปัญญาก็เกิดอีก จิตก็ยิ่งเป็นกลางขึ้นไปอีก" ทันตแพทย์ณัฏฐ์ ศรีวชิรวัฒน์ - วัดพระธาตุโกฏิแก้ว จ.เชียงราย วันที่ ๓๐ มกราคม ๒๕๕๙

สนทนาประสาฆราวาสกับคุณมาลี ปาละวงศ์ ที่มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช วันที่ 17 มกราคม 2559

สนทนาธรรมกับคุณมาลี ปาละวงศ์ โรงเรียนรุ่งอรุณ วันที่ 29 เมษายน 2558 B

"เมื่อตามรู้กายกับใจได้ว่าวันนึงเค้าทำงานยังไง ทุกครั้งที่คุณไหลไปดู ทุกครั้งที่จิตมันรู้ว่ามันไหลไปฟัง ไหลไปคิด สติ ตัวจริงเกิดขึ้นหนึ่งครั้ง เราจะมีจิตตั้งมั่น มีสมาธิที่ถูกต้องขึ้นมาทีละขณะๆ สมาธิตัวนี้เนี่ยจำเป็น... เราตามรู้กายใจที่ถูกต้องได้ สมาธิจะเกิดเพราะฉะนั้น ศีลกับสมาธิเป็นตัวที่ทำให้ปัญญามันเกิด ปัญญาเกิดเองไม่ได้ ปัญญาเป็นผลจากการที่เราพัฒนาสติ ตามรู้กายใจ พัฒนาสมาธิให้ถูกต้องตามที่พระพุทธเจ้าท่านสอนด้วยจิตตั้งมั่น ปัญญาจะเกิดเอง"

สนทนาธรรมกับคุณมาลี ปาละวงศ์ ที่โรงเรียนสตรีภูเก็ต จ.ภูเก็ต วันที่ 10 มกราคม 2559

คุณภาพของใจนี้ ต้องเป็นใจที่เป็นกลางและมีความรู้สึกตัว เน้นว่าความรู้สึกตัว รู้ชัดถึงกายถึงใจ จะรู้สึกเป็นขณะก็ได้ ถ้าใช้เป็นขณะเค้าเรียกว่าความรู้สึกตัว หรือใช้เป็นภาวะผู้รู้ก็ได้ อันนั้นต้องเป็นความรู้สึกตัวที่อยู่นาน แต่เนื้อแท้แล้วก็เป็นสภาวะเดียวกัน จะเป็นผู้รู้หรือเป็นความรู้สึกตัวก็ขึ้นอยู่กับว่า จิตนั้นมีกำลังที่จะหยั่งอยู่ที่ตัวรู้สึกได้กี่ขณะของจิตที่มันเกิดดับ แต่จะเป็นแบบไหนก็สามารถไปเจริญวิปัสสนาได้ ทันตแพทย์ณัฏฐ์ ศรีวชิรวัฒน์ - บ้านจิตสบาย วันที่ ๑๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๙

"คนเรายังไงก็ต้องมีทั้งฝ่ายดี และฝ่ายที่ไม่ดีอยู่ในตัวเราเอง หน้าที่เราไม่ได้ว่าจะปัดสิ่งที่ไม่ดีทิ้ง เพราะปัดไม่ได้ หน้าที่ของเราเนี่ย จะดีหรือไม่ ดี ถ้าเราทำตัวเป็นแค่คนรู้คนดูได้เนี่ย จิตมันก็จะเกิดสติขึ้นมา เมื่อไหร่ถ้าจิตที่เกิดสติขึ้นมา แล้วเมื่อไหร่ที่จิตที่เกิดสติ จิตที่มีสติก็จะเป็นจิตฝ่ายกุศลละ เมื่อไหร่ที่เกิดกุศลอกุศลมันก็จะดับอัตโนมัติ หัดไปเรื่อยๆ ดีก็ดู ไม่ดีก็ดู" อาจารย์สุรวัฒน์ เสรีวิวัฒนา - บ้านจิตสบาย วันที่ ๙ มกราคม ๒๕๕๙