"เวลาเราไม่สนองกิเลส กิเลสจะเร้าร้อน เราจะทุกข์ มันจะบีบคั้นให้เห็น ถ้าเราอดทนดูไปเราจะพบว่า ความเร้าร้อนนี้ไม่เที่ยง ความบีบคั้นนี้ไม่เที่ยงมาแล้วก็ไป เนื่องจากว่าไม่มีอะไรเที่ยง กิเลสทั้งปวงที่เกิดขึ้นถ้าเราอดทนดู เดี๋ยวมันก็ค่อยเบาไป และทุกครั้งที่อดทนดูอย่างนี้มันจะได้บารมีอย่างหนึ่ง ที่เรียกว่าเนกขัมมบารมี คือบารมีที่ออกจากกาม ออกจากโลก จิตจะมีพลังเพิ่มขึ้นทุกครั้งที่เราอดทนมีความเพียรแผดเผากิเลส" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติฯ กลุ่มจิตหนึ่ง ๑๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๒

"การทำในรูปแบบเป็นเครื่องช่วยอันหนึ่งในการภาวนา หัวใจของการภาวนาอยู่ที่การเรียนรู้ตัวเอง ถ้าในระหว่างวันเราทิ้งกายทิ้งใจเราตลอดเวลา แล้วเรามาฝืนทำในรูปแบบ แบบซังกะตาย ให้มันรู้สึกว่ามันได้ทำแล้ว เพราะไม่ทำแล้วรู้สึกผิด อันนี้ยังไม่จัดว่ามีสัมมาวายามะ ความเพียรชอบ" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติฯ กลุ่มจิตหนึ่ง วันที่ ๑๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๒

"เจตนารู้สึกเมื่อไหร่ ก็มีน้ำหนักเมื่อนั้น ถ้าเจตนาแรง ก็คือโลภแรง น้ำหนักก็เยอะหน่อย มันต้องภาวนาจนถึงจุดที่ว่า ความรู้สึกตัวเป็นอัตโนมัติ ตัวที่เป็นอัตโนมัติ นี่ แล้วเวลาที่สภาวะเกิด สติเกิด ตัวนี้ไม่มีน้ำหนัก" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติฯ กลุ่มจิตหนึ่ง วันที่ ๑๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๒

"ไม่เอาจิตที่นิ่ง เอาสติ จิตเป็นอย่างไรก็ได้ มีกรรมฐานคือมีบ้าน อยู่กับกรรมฐานด้วยใจที่สบาย เช่น พุทโธ อยู่กับพุทโธด้วยใจที่สบาย อย่านึกว่าสภาวะต้องเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ ไม่พุทโธเอานิ่ง ไม่พุทโธเอาสงบ พุทโธเพื่อที่จะรู้ทันใจของตัวเอง" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติฯ จิตหนึ่ง วันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๒

"ทำกรรมฐานแล้วก็สนใจที่จิต แต่ไม่ใช่สนใจตลอดเวลา บางทีมันต้องไปหลงอารมณ์บ้าง บางที มันก็มาสนใจจิตตัวเอง ที่ผ่านมา ท่านทั้งหลาย ไม่ค่อยสนใจตัวนี้ และบางทีมันก็หลงโลกไป หลงไปคิด อันนี้ธรรมดา อันนี้เป็นสภาวะที่พวกเราภาวนาชินอยู่แล้ว แต่ปกติก็คือ หลงไปเพ่ง หลงไปปรุงแต่ง พวกเราไม่ค่อยรู้" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติฯ กลุ่มจิตหนึ่ง วันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๒

"รู้ทันจิตเพื่อให้ได้สมาธิ คือสมาธิเฉพาะในพระพุทธศาสนา ทำให้ได้ลักขณูปนิชฌาน ทำให้ได้จิตที่คู่ควรกับการเดินปัญญา ถึงต้องเรียนจิตสิกขาเพื่อให้ได้สมาธิที่ถูกต้อง สมาธิที่ถูกต้อง คือใจที่อยู่กับเนื้อกับตัวโดยที่ไม่ได้บังคับ ไม่ได้เจตนาให้เป็น" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติฯ กลุ่มจิตหนึ่ง วันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๒

"เราไม่มีหน้าที่ทำให้จิตมันเข้าบ้าน ถึงฐาน แล้วก็ดีตลอดเวลา มิฉะนั้นเราจะฝืนความเป็นจริงของจิต เรามีหน้าที่ เห็นมันตามความเป็นจริงว่า ขณะนี้สภาวะของเราเป็นอย่างนี้ แล้วขณะที่มีสติรู้เท่าทันว่าสภาวะเป็นอย่างนี้แล้ว ปฏิกิริยาของใจของเรา คือท่าที่ของใจของเรา ต่อสภาวะที่เป็นอยู่ เราเป็นยังไง" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ ธรรมราชิกสถูป ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน อินเดีย วันที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๒

"ทุกครั้งที่จิตเคลื่อน สติเกิดขึ้นเรียบร้อยแล้ว จิตดวงนั้นประกอบด้วยสมาธิที่มีความตั้งมั่น ไม่ใช่สมาธิที่สงบ สมาธิที่ประกอบด้วยความตั้งมั่นตัวนี้แหละที่เอาไปเจริญปัญญาต่อ.. เหตุของสมาธิตัวนี้คือความสุข" —คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สหาดใหญ่ วันที่ ๒๘ ตุลาคม ๒๕๖๑

"เรียนรู้ตัวเองไปเรื่อย จนใจเป็นกลางกับความปรุงแต่งต่างๆ ถึงจะมีโอกาสได้มรรคผล ถ้าใจยังไม่เป็นกลาง ยังเลือกเอาสภาวะใดสภาวะหนึ่ง ยังรังเกียจสภาวะใดสภาวะหนึ่ง ยังหากไกลมรรคผลมากนัก จนถึงจุดที่จะได้มรรคผล ใจจะต้องเข้าสู่ความเป็นอุเบกขาอย่างแท้จริง" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ ธรรมเมกขสถูป ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน อินเดีย วันที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๒

"วิปัสสนามีแต่คำว่ารู้ วิปัสสนาไม่แก้ ไม่ต้อง ไม่ห้าม ไม่เปลี่ยน ไม่อยาก อย่าทำอย่างนั้น อย่าทำอย่างนี้ ไม่ใช่วิปัสสนา ต้องอย่างนั้น ต้องอย่างนี้ ก็ไม่มีในวิปัสสนา เปลี่ยน แก้ ไม่มีในวิปัสสนา" --คุณมาลี ปาละวงศ์ บ้านจิตสบาย วันที่ ๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๒

"เราไม่ใช่ว่า ต้องการจิตที่ดี เพราะจิตที่ดี ไม่มีหรอก มันดีชั่วคราว แล้วมันก็ดับไป เดี๋ยวมันก็มีจิตที่ไม่ดีอีก ถ้าเรามุ่งหวังเอาจิตที่ดี เราก็ไปแต่ง ไปเพ่ง ไปประคอง ไปรักษา ไม่ถูกหรอก! เราต้องการเดิน จนถึงจุดที่ว่า เป็นกลางต่อทุกสภาวะ เราจะเห็นตัวนี้ได้ เราต้องภาวนาเยอะๆ แล้วเห็นสภาวะบ่อยๆ จนมันเข้าใจว่า มันจะเพ่ง มันจะเผลอ มันจะจับ มันจะปล่อย มันจะปรุงกุศล อกุศล เราล้วนแต่บังคับไม่ได้ แล้วใจจะค่อยๆเป็นกลางมากขึ้น นึกออกมั้ย? หัวใจอยู่ตรงนี้ต่างหาก" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ พุทธคยา ประเทศอินเดีย วันที่ ๓๑ มกราคม ๒๕๖๒

"ความตั้งใจคือโลภ มันเป็นกิเลสตัวนึง ถ้าเราลืมกายลืมใจมันขาดสติ แต่การเพ่งกายเพ่งใจนี่ก็ขาดสติแบบมีปัญญา ที่เพ่งนี่คือตั้งใจ มันถึงเพ่ง" --คุณมาลี ปาละวงศ์ บ้านจิตสบาย วันที่ ๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๒

"ความสุขเป็นเหตุใกล้ให้เกิดสมาธิ สมาธิตัวนี้ไม่ได้แปลว่าความสงบ เป็นสมาธิที่ประกอบด้วยความตั้งมั่น เพราะความตั้งมั่นของจิตตัวนี้ เราถึงไปเดินปัญญาได้ ถ้าสมาธิที่ประกอบด้วยความสุขอย่างเดียว แล้วก็นิ่งๆ อันนี้ เดินปัญญามาได้ สงบ อย่างเดียว ทำอะไรไม่ได้ ในความตั้งมั่นของจิต มันประกอบด้วยความสงบด้วย แต่ในความสงบ ถ้าเราทำสมถะอย่างเดียว มันไม่มีความตั้งมั่นจริง เพราะมันไหล ไปอยู่กับความสงบ แต่ความตั้งมั่น เดี๋ยวมันก็ไหลไปอยู่กับความสงบ เดี๋ยวมันก็ไหลไปคิด เดี๋ยวมันก็ไหลไปฟัง เดี๋ยวมันก็ไหลไปดู จิตมันเคลื่อนไหวได้" --คุณมาลี ปาละวงศ์ บ้านจิตสบาย วันที่ ๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๒

“ถ้าเราไม่เข้มแข็ง ไม่บอกตัวเองว่า เราจะต้องหลุดไปจากวัฏฏะนี้ให้ได้ เราก็อยู่กับมัน เราเต็มใจที่จะอยู่เอง... ทุกครั้งที่เราตามใจกิเลสคือเราเต็มใจที่จะอยู่ในนี้เอง จะไปโอดครวญไม่ได้หรอก” --คุณซอง ณพัทธ์พล คุณาธนะเศรษฐ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน พ.ย. ๖๑ วันที่ ๑๐ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

"คนในพุทธคยานี้เป็นพัน ทำไมภาวนาไม่ได้ เพราะเค้าไม่มีใจที่ทำหน้าที่เป็นตัวรู้ เค้าไม่ได้ใจตัวนี้ เพราะฉะนั้นเค้าก็จมอยู่ในความปรุงแต่งว่า ทำอย่างงั้นถึงจะดี ทำอย่างนี้ถึงจะดี แล้วก็ทำไปตามสิ่งที่ตัวเองคิดว่าดี ทำไปตามความปรุงแต่งโดยที่ไม่ได้เห็น ความต่างของพวกเรากับคนจำนวนมากตอนนี้ คือพวกเราเริ่มมีใจที่เริ่มเป็นตัวรู้ขึ้นมา ถึงแม้ว่าตัวรู้ของเราไม่แข็งแรง นานๆ รู้ที่นึง แต่ว่า มันเริ่มได้ตัวรู้ที่ถูกต้องมากขึ้นแล้ว ตัวนี้เป็นหัวใจเลย ถ้าไม่ได้จิตตัวรู้ เราจะเดินไม่ได้" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ พุทธคยา ประเทศอินเดีย วันที่ ๓๐ มกราคม ๒๕๖๒

"สมาธิ ไม่ใช่แปลว่า นิ่ง สมาธิ แปลว่า อยู่กับกาย กับใจ เนืองๆ โดยไม่ได้บังคับไว้ อยู่กับเนื้อกับตัว แค่นั้นเอง ภาวนาไปเรื่อย เอาพระโสดาบันให้ได้ ทิ้งไป เสียดายแย่ อย่าทิ้ง หมายความว่า มีวิหารธรรมไว้ อย่าหลงยาวมาก แล้วค่อยๆ ภาวนาไป" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ พุทธคยา ประเทศอินเดีย วันที่ ๓๐ มกราคม ๒๕๖๒

หลักของการดูสภาวะ ก็คือ อยู่กับเครื่องอยู่ แล้วก็คอยรู้ทันจิตไป ไม่ใช่ว่า พอมีอะไรมากระตุ้นเยอะๆ แล้วทิ้งเครื่องอยู่ไปเลย แล้วก็ลงไปตะลุมบอนอย่างเดียว สำหรับคนที่กำลังสมาธิมาก ท่านไม่ต้องมีเครื่องอยู่ ท่านเกิดอะไรขึ้น ท่านดูเลย แต่ของเรา แรงสะสมของเราไม่พอ คล้ายกับว่า เราต้องชาร์ตแบตไปด้วย แล้วก็ใช้โทรศัพท์ไปด้วย โดยที่ไม่ดึงปลั๊กออก นึกออกมั้ย ไม่งั้นแป็บเดียวก็ลงไปตะลุมบอน" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ พุทธคยา ประเทศอินเดีย วันที่ ๒๙ มกราคม ๒๕๖๒

"เราต้องการเห็นว่าบริกรรมพุทโธไปแล้ว จิตไม่เหมือนเดิม จิตเปลี่ยนไป เปลี่ยนมา แล้วตัวที่เปลี่ยนไป เปลี่ยนมานี่ เราบังคับบัญชา ไม่ได้จริง ต้องการเห็นตัวนี้ต่างหาก ไม่ใช่บริกรรมแล้ว ต้องไม่เพ่งเลย เพราะเพ่งก็ผิดแล้ว" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ สมาคมนิสิตเก่าจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วันที่ ๑๓ มกราคม ๒๕๖๒

"เราจะไปบอกเด็กว่า อย่าไปเล่นไฟนะ มันร้อน เด็กมันไม่เชื่อหรอก เพราะสีถ่านมันสวย ต้องให้มันจับ แล้วก็ถูกไฟลวก ลวกแล้วลวกอีก จนมันฉลาดพอที่จะเห็นว่า สีสวยของถ่านแดงๆที่มันดึงดูด มันนำมาซึ่งความทุกข์ มันเลิกไปเองแหละ เพราะฉะนั้นไปทุกข์อีก... เคยได้ยินมั้ย? ครูบาอาจารย์ชอบบอกว่า ยังทุกข์ไม่มากพอ เรารู้ว่ามันทุกข์ แต่ใจยังดิ้นรนแสวงหาความสุขอยู่ ยังดิ้นอยู่เสมอว่า ทำยังไงมันถึงจะได้ความสุขมา เพราะฉะนั้น จึงสรุปได้ว่า ยังทุกข์ไม่มากพอ" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติฯ บ้านสติ ขอนแก่น วันที่ ๒๙ ธันวาคม ๒๕๖๑

"อาตาปี แปลว่า มีความเพียรแผดเผากิเลส ถ้าภาวนาแล้ว ไม่เห็นกิเลส ภาวนาแล้วมีกิเลสอยู่ แล้วไม่เห็น ขณะนั้นไม่ถูก เช่น เราภาวนาแล้วเรารู้สึกว่าเราภาวนาดี แล้วเราภูมิใจ เราไม่เห็น ไม่ถูก คนอื่นทำสมาธิไม่ได้ เราทำสมาธิได้ แล้วเราเก่ง แล้วเราไม่เห็น ไม่ถูก คนอื่นไม่รักษาศีล เรารักษาศีล แล้วเราภูมิใจ เราเก่งกว่าคนอื่น เราดีกว่าคนอื่น เราไม่เห็นว่าเราถือตัวมีมานะ การรักษาศีลของเรา การทำสมาธิของเรา การภาวนาของเราเป็นไปเพื่ออะไร เพื่อสนับสนุนกิเลสในใจเราทั้งสิ้น ถูกไหม? ไม่ถูก --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติฯ วันที่ ๒๘ ธันวาคม ๒๕๖๑

"เรามีหน้าที่เรียนรู้ตัวเองที่ถูกต้อง มีหน้าที่เห็นสภาวะธรรมไปซื่อๆ วันนึงมันสุกงอม มันจะเข้าใจ ความรู้ความเข้าใจที่เกิดจากการภาวนา ไม่ใช่ความรู้ความเข้าใจที่เกิดจากการคิด" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติฯ บ้านสติ ขอนแก่น วันที่ ๒๘ ธันวาคม ๒๕๖๑

"ธัมมวิจยะ นั้นเป็นการวิจัยสิ่งที่เราต้องการศึกษา ซึ่งสิ่งที่เราต้องการศึกษา ก็คือรูปนามกายใจของตัวเอง เพราะฉะนั้น เราจะทำวิจัยหรือว่าสนามของการศึกษา สนามของการเรียน มันก็จะขมวดเข้ามาอยู่ที่รูปนามกายใจของตัวเอง" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติฯ บ้านสติ ขอนแก่น วันที่ ๒๗ ธันวาคม ๒๕๖๑

"ถ้าเราทำวิปัสสนา ไม่มีคำว่าต้อง ไม่มีห้าม ไม่มีเปลี่ยน ไม่มีอย่า ไม่มีคำว่าแก้ รู้อย่างที่เขาเป็น เขาเป็นยังไงรู้อย่างนั้น เขาอยากรู้สึกตัว ย้อนมารู้ทันความรู้สึกเรา ว่าเราอยากรู้สึกตัว นี้จบหล่ะ การภาวนาเราเสร็จ ณ ขณะจิตนี้เลย" --คุณมาลี ปาละวงศ์ บ้านสติ จ.ข่อนแก่น วันที่ ๒๖ สิงหาคม ๒๕๖๑

"ถ้าจะเอามรรคผล มันก็ต้องสู้ตาย สู้ตาย คล้ายว่าล้มลุกคลุกคลานก็ไม่เลิก วันนึงมันก็ดีขึ้นมา มันไม่มีใคร ดีหรือเก่ง มาแต่แรก ทุกคนก็ล้มลุกคลุกคลานมาทั้งสิ้น พวกเราก็ ล้มลุกคลุกคลานกันต่อไป วันนึงมันก็ยืนขึ้นมาได้" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ พุทธคยา ประเทศอินเดีย วันที่ ๒๙ มกราคม ๒๕๖๒

"ดูไป อะไรก็สั่งไม่ได้จริงซักอย่าง ดูไปเรื่อย มันปรุงดีบ้าง ปรุงชั่วบ้าง ไม่อยู่ภายใต้อำนาจบังคับหรอก มันรับรู้ลม เวียนไปเวียนมา ตามอายตนะ 6 ก็สั่งไม่ได้จริง จะสั่งให้มันรับรู้ต่อเนื่องนานๆ เราก็ทำไม่ได้ คือถ้าเราไม่บังคับตัวเองซะอย่าง ไม่บังคับขันธ์ ไม่แทรกแซงขันธ์ ไม่แทรกแซงการทำงานของขันธ์ เราจะค่อยๆพบ ค่อยๆเห็นความจริงด้วยตัวเราเองแหละ ใจเราจะค่อยๆ เห็นความจริงนี้ มากขึ้นๆๆ จนในที่สุด มันจนมุมแล้ว มันก็ค่อย ถึงเวลาที่มัน สุกงอมเต็มที่ มันก็ได้ มรรค ได้ผล" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สวิถีแห่งความรู้แจ้ง วันที่ ๒๐ มกราคม ๒๕๖๒

"กิเลสทั้งปวงเป็นไปเพื่อส่งเสริมตัวตนทั้งสิ้น กระทั่งคุณงามความดีต่างๆ ที่เราทำ ถ้าคุณงามความดีต่างๆ ที่เราทำเป็นไปเพื่อส่งเสริมตัวเรา ความดีนี้ยังดีไม่จริง เบื้องหลังความดีต่างๆ เหล่านี้ เป็นไปเพื่อส่งเสริมมานะอัตตาตัวตน กูใหญ่ กูดี กูเก่ง กูรู้ กูเข้าใจ เป็นไปเพื่อส่งเสริมตัวเรา แต่ธรรมะเป็นไปเพื่อถอดถอนตัวตน ไม่ใช่เป็นไปเพื่อส่งเสริมตัวตน" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สวิถีแห่งความรู้แจ้ง วันที่ ๑๙ มกราคม ๒๕๖๒

"อย่านึกว่าทำกรรมฐานนี่ต้องนั่งตัวนิ่งๆ แล้วก็นั่งดูหายใจออกหายใจเข้าอย่างเดียว คอยเคลื่อนไหว คอยหางานทำเรื่อยๆ ทำแล้วรู้สึกไปๆ อย่านึกว่าต้องเดินจงกรม จริงๆ ก็คือร่างกายเคลื่อนไหวเรารู้สึกได้ จิตใจเคลื่อนไหวเรารู้สึกได้ อย่างนี้ภาวนาแล้ว ดีด้วย เพราะว่าซ้ำซากแล้วจะซึม เคลื่อนไหวแล้วรู้สึกๆ เมื่อใดมีสติเมื่อนั้นมีความเพียร ไม่ใช่ว่าต้องอยู่ในอิริยาบถนั่งสมาธิตัวแข็งทื้อ หรือว่าต้องเดินจงกรมไปมาๆ ไปกลับๆ ไม่ใช่หรอก" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สวิถีแห่งความรู้แจ้ง นครสวรรค์ วันที่ ๑๘ มกราคม ๒๕๖๒

"ถ้าเราเจตนาแยก เจตนาแยกขันธ์ เจตนาให้มีสติ เจตนาที่จะไม่หลง เจตนาที่ทำให้จิตกับอารมณ์ แยกกัน ตัวรู้นี้ เป็นตัวรู้ที่ไม่ดี คือตัวรู้ที่ดี มันต้องเป็นตัวที่ หลวงพ่อท่านเทศน์เรี่อยๆ ว่า ต้อง โล่ง โปร่ง เบา คล่องแคล่ว ว่องไว นุ่มนวล ปราดเปรียว ควรแก่การงาน รู้อารมณ์อย่างซื่อๆ ไม่เจือด้วย ราคะ โทสะ โมหะ" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สวิถีแห่งความรู้แจ้ง นครสวรรค์ วันที่ ๑๘ มกราคม ๒๕๖๒

"ตั้งแต่จากปุถุชน เป็นพระโสดา เป็นพระสกิทาคา จนถึงทำที่สุดแห่งทุกข์ ยังไงก็ต้องทำกรรมฐาน ไม่ทำไม่ได้ ของฟรีไม่มี เพราะฉะนั้นทำไปเรื่อย ชาตินี้ได้แค่ไหนก็แค่นั้น ชาตินี้ได้เท่านี้ สิ่งที่เราสะสมไว้ชาตินี้ ก็ไปเป็นต้นทุนของชาติถัดๆ ไป คนไหน เหตุปัจจัยถึงพร้อม บารมีมากพอ ได้ธรรมะขั้นใดขั้นหนึ่ง ก็อุ่นใจหน่อย คนไหนที่ยังไม่ได้ ไม่ได้ก็ต้องสู้เอา คนที่เขาได้ชาตินี้ หรือได้เร็ว เขาก็แห้วมาแล้ว ในชาติอื่นๆ เขาก็อาศัยสู้มาแล้วก็ไม่เลิก เราก็ทำของเราไปอย่างนี้แหละ อดทนทำไป วันนึงมันก็เข้าใจเอง วันนึงก็จะเข้าใจจริงๆ ว่า ทำเมื่อไหร่ก็ผิด แล้วก็ไม่ทำ ผิดยิ่งกว่า เพราะว่าไม่ทำ ก็คือไม่ได้ภาวนา ไม่ได้ทำกรรมฐาน ขณะที่ทำ ผิดแน่นอน เพราะว่ายังมีเจตนาอยู่ ยังกระทำกรรมอยู่ ยังไม่เกิดมรรคผล แต่ยังมีเจตนา ยังกระทำกรรม อาศัยเจตนาเหล่านี้ ศีล สมาธิ ปัญญา สติของเราเนี่ยจะถูกฝึกให้กล้าแข็งมากขึ้น จนถึงวันที่มันได้ธรรมะ" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ ณ สมาคมนิสิตเก่าจุฬาลงกรณ์ฯ วันที่ ๑๓ มกราคม ๒๕๖๒

"เราต้องรู้ว่าเราภาวนาเพื่ออะไร ถ้าเราเอาความสงบอย่างเดียว จะไม่ได้เดินปัญญา เราทำความสงบไว้พักผ่อน แต่ถ้าไม่สงบก็ช่าง เมื่อไหร่ที่ใจดิ้นรนเพื่อหาความสงบ ใจจะยิ่งไม่สงบ เพราะตอนนั้นคือฟุ้งซ่านแล้ว ฟุ้งซ่านเป็นนิวรณ์จะทำให้เราไม่สงบ ดังนั้นจะสงบก็ช่าง ไม่สงบก็ช่าง เราภาวนาไม่ได้เพื่อเอาความสงบ เราภาวนาเพื่อเรียนรู้ตัวเอง" -- คุณหมอม่อน คอร์สการเจริญสติในขั้นพื้นฐาน บ้านสติ ขอนแก่น วันที่ ๒๙ ธันวาคม ๒๕๖๑

"อะไรที่เป็นอกุศล แล้วเรายอมให้มันครอบงำให้กระทำกรรม อันนั้นจะกลายเป็นอนุสัย อะไรที่เป็นกุศล แล้วเราทำสิ่งที่เป็นกุศลบ่อยๆ เจริญสตื เจริญปัญญาไปเรื่อยๆ มันก็เป็นบารมี ที่ว่าอินทรีย์อ่อน ก็เป็นอินทรีย์แก่กล้าได้ ที่ว่าอินทรีย์อ่อนก็เพราะว่าเราไปยอมกิเลสเอง กิเลสไม่อยากให้ใครพ้นทุกข์ เขาก็พยายามดึงเราไว้" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ คอร์สการเจริญสติในขั้นพื้นฐาน วันที่ ๒๙ ธันวาคม ๒๕๖๑

"ถ้ากลัวกิเลสจะไม่ได้ธรรมะ ปล่อยให้กิเลสออกมา เราได้เห็นกิเลสมาแล้วก็ไป เกิดแล้วก็ดับ เราได้เดินปัญญา ถ้าเรารักษาจิตอยู่ภายใน กิเลสไม่ค่อยออกมา อยู่กับเนื้อกับตัวดี ไม่พลุกพล่าน เรารู้สึกว่าดี ทางโลกเนี่ยดีเพราะเราจะไม่มีปัญหากับคนอื่น แต่ทางธรรมเราจะช้า ต้องกล้าได้กล้าเสีย" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติในขั้นพื้นฐาน วันที่ ๒๙ ธันวาคม ๒๕๖๑

"ทำ ไม่ใช่รู้นะ เมื่อกี้มันเป็นธรรมชาติไม่ได้เจตนา เราปล่อยให้ร่างกายจิตใจเราทำงาน แต่ตอนนี้เรามุ่งทำมากกว่ามุ่งเห็นความจริง ต้องรู้ทัน ธรรมดา... พอรู้ว่าดี มันจะอยากดีกว่านี้ อยากดีกว่านี้มันก็แย่แล้ว เพราะเราจะมุ่งทำแล้ว เราไม่ได้มุ่งที่จะรู้ตามความเป็นจริง" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ งานสนทนาธรรมตามกาลฯ ๓๑ วันที่ ๒๓ ธันวาคม ๒๕๖๑

"หลวงพ่อพูดตลอดเลย แข็งแน่น ซึมทื่อไม่ใช่นะ แต่พอเราลงมือปฏิบัติ เราไม่มีโยนิโสมนสิการ ว่าที่ทำอยู่มันแน่นไหม มันแข็งไหม มันซึมๆ มันนิ่งๆไหม ไม่เอะใจ ไม่เฉลียวใจ แล้วเราก็ภาวนาไปทั้งๆ ที่อย่างนั้น แล้วเมื่อไหร่เราจะเห็นได้" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สเจริญสติในภาคปฎิบัติ จ.ภูเก็ต วันที่ ๒๓ กันยายน ๒๕๖๑

"อย่าปฏิเสธมัน ถ้าเราปฏิเสธมันอยู่มันไม่หาย ปฏิเสธคือการแก้อาการ ถ้าแก้อาการไม่หายหรอกค่ะ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สเจริญสติในภาคปฎิบัติ จ.ภูเก็ต วันที่ ๒๒ กันยายน ๒๕๖๑

"พุทธะคือผู้รู้ผู้ตื่นผู้เบิกบาน มีสติมีปัญญา ทำอะไรต้องมีสติมีปัญญากำกับ มีเหตุมีผล ไม่หวังความเป็นอัศจรรย์อะไรทั้งสิ้น ไม่หวังว่าใครจะมาช่วยเราให้บรรลุมรรคผลนอกจากตัวเราเอง อาจารย์ก็ช่วยไม่ได้ ใครก็ช่วยไม่ได้ จิตบรรลุมรรคผลของจิตเอง เมื่อบุญบารมีเมื่อเหตุปัจจัยถึงพร้อมมากพอ ไม่มีฟลุ๊ค" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติในขั้นพื้นฐาน บ้านสติ ขอนแก่น วันที่ ๒๙ ธันวาคม ๒๕๖๑

"เราไม่ต้องการเห็นอะไรชัดเจนหรอก เราต้องการเห็นว่ามีบางสิ่งเกิดขึ้น และสิ่งนี้ไม่เหมือนกับอีกสิ่งหนึ่ง มีความรู้สึกบางอย่างเกิดขึ้น ความรู้สึกอย่างที่เกิดขึ้นนี้ ไม่เหมือนความรู้สึกเมื่อกี้นี้ เรามีหน้าที่เห็นไปเรื่อยว่ามีบางอย่างเกิดขึ้น บางอย่างที่เกิดขึ้นไม่เหมือนก่อนหน้านี้ ดูไปอย่างนี้ ไม่ต้องสนใจว่ามันคืออะไร เรียกว่าอะไร ทำไมมันถึงเกิด ไม่ต้องสนใจ รู้แต่ว่าบางสิ่งบางอย่างเกิดขึ้นและสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นสิ่งที่ไม่ซ้ำกัน เดี๋ยวก็เปลี่ยนเป็นอย่างนั้น เดี๋ยวก็เปลี่ยนเป็นอย่างนี้ เห็นแค่นี้ก็พอแล้ว" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติในขั้นพื้นฐาน วันที่ ๒๙ ธันวาคม ๒๕๖๑

"เส้นทางนี้ต้องพึ่งตัวเองให้มาก เรียนหลักแล้วก็อดทนภาวนาไปทุกวัน ถ้าเรามองทุกอย่างเป็นขณะๆ ไม่มีเจริญไม่มีเสื่อม มีแต่ทุกสภาวะเกิดขึ้นแล้วดับไปทั้งสิ้น ดูจนใจเป็นกลางกับสิ่งที่เราเรียกว่าความเสื่อมและความเจริญ อย่างนี้ภาวนาจะง่ายเพราะว่าเอาอะไรก็ได้ เราไม่ได้ภาวนาเพื่อจะเป็นอะไร ไม่ได้ภาวนาให้จิตสงบ ไม่ได้เอาสภาวะที่ดี ที่ทำให้เราภาวนายากคือความอยากของตัวเอง" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สอินเตอร์ วันที่ ๑๔ ธันวาคม ๒๕๖๑

"ไม่ว่าจะอยู่ตรงไหน มันก็มีกายมีใจ ก็ฝึกให้มันมีสติ มีสมาธิ ให้มีปัญญา ถ้าเที่ยว แล้วขาดสติ หลงเพลิดเพลินไป แล้วมันได้ประโยชน์มั้ย? การภาวนา ถ้าเรามุ่งมั่น ที่จะพ้นจากความทุกข์ มันต้องเด็ดเดี่ยว ต้องเข้มแข็ง ต้องอดทน" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน พ.ย. ๖๑ วันที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

"เราใช้เหตุผลว่าจิตคุมไม่ได้ แล้วเปิดโอกาสให้กายวาจาทำอกุศลต่างๆ แล้วใช้อันนี้เป็นเหตุผลแก้ตัวให้กิเลส อย่างนี้ก็ไม่ได้ เพราะว่าบนเส้นทางการปฏิบัตินี้ หัวใจหรือกรอบของมันอันหนึ่งก็คือสัมมาวายามะ คือมีความเพียรเผากิเลส เมื่อใดมีสติเมื่อนั้นมีความเพียร เมื่อใดมีสติเมื่อนั้นกิเลสจะดับ สัมมาวายามะคือกรอบของการปฏิบัติทั้งหมดทั้งมวลทั้งสิ้น" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติในขั้นพื้นฐาน บ้านสติ ขอนแก่น วันที่ ๒๘ ธันวาคม ๒๕๖๑

"มีอะไรที่มาแล้วไม่ไปบ้าง ไม่มี! ของที่มา แล้วก็ไป ไม่มีแก่นสาร ไม่มีสาระ ยึดถือไม่ได้ ไม่ใช่ของจริง เหมือนความฝัน เหมือนพยับแดด" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติ ในขั้นพื้นฐาน บ้านสติ ขอนแก่น วันที่ ๒๗ ธันวาคม ๒๕๖๑

"เพราะว่าวิบากหนีไม่ได้ จะเป็นวิบากดี หรือเป็นวิบากไม่ดี เราก็หนีไม่ได้ทั้งสิ้น แต่ว่าพอได้รับวิบากดี หรือได้รับวิบากที่ไม่ดีแล้ว กิเลสอะไรปรุงขึ้นมา เรามีสติรู้ทันมั้ย? เช่น เรามีความสุข บุญให้ผลเรามีความสุข เวลาที่จิตยินดีในความสุข ตัวนี้คือกิเลส เรามีสติ รู้ทันมั้ย? หรือว่ากรรมชั่วให้ผล เรามีความทุกข์ เวลาที่ต้องเสวยวิบากของกรรมชั่ว ความทุกข์เกิดขึ้นแล้ว จิตไม่ชอบ จิตยินร้าย เรารู้ทันมั้ย? ตรงนี่ต่างหาก ที่สำคัญ" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สการเจริญสติ ในขั้นพื้นฐาน วันที่ ๒๗ ธันวาคม ๒๕๖๑

"คนที่จะเรียกตัวเองว่าชาวพุทธได้ ต้องรู้วัตถุประสงค์ของพุทธศาสนา ต้องพอจะมีความรู้ความเข้าใจว่าพุทธศาสนาสอนอะไร ต้องประกอบด้วยศีล ประกอบด้วยศรัทธา ต้องมีจาคะ มีปัญญา มีคุณสมบัติที่เรียกตัวเองได้ว่าเป็นอุบาสก เช่น เชื่อกรรม เชื่อผลของกรรม" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ งานสนทนาธรรมตามกาลฯ ๓๑ วันที่ ๒๓ ธันวาคม ๒๕๖๑

"ครูบาอาจารย์บอกว่า สมถะเริ่มเมื่อหมดความจงใจ เราจงใจทำให้ดีเมื่อไหร่ ก็เสียแล้ว เพราะอะไร ตั้งใจทำให้ดี มันก็ถูกกิเลสครอบงำแล้ว เวลาพูดว่า ตั้งใจทำให้ดี ฟังดูดีนะ พูดอีกประโยคนึงก็คือ มันโลภ สมาธิที่ดี จะไม่เจือด้วยราคะ โทสะ โมหะ เราอยากให้จิตดี เราโลภ เราบังคับจิต จิตเครียด จิตมีโทสะ ทุกขเวทนา มาพร้อมจิตที่มีโทสะเสมอ จิตไม่มีความสุข จิตจะไม่มีสมาธิ เพราะอะไร เพราะความสุขเป็นเหตุใกล้ให้เกิดสมาธิ" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สอินเตอร์ วันที่ ๑๕ ธันวาคม ๒๕๖๑

"หัวใจของการปฏิบัติอยู่ที่การศึกษาตัวเอง ไม่ใช่อยู่ที่การมุ่งเอามรรคผลเอาสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ยังมีเรื่องที่ต้องเรียนอีกเยอะเกี่ยวกับตัวเอง กิเลสเล็ก กิเลสน้อย กิเลสอย่างหยาบ อย่างกลาง อย่างปราณีตก็มีไว้ให้เราเรียน กระบวนการทำงานของใจเรา ก็รอให้เราเรียน แล้วเราจะได้เข้าใจ มีความสุขกับการภาวนาให้ได้ มรรคผลจะได้ชาตินี้หรือชาติไหนๆไม่ได้สำคัญ ต้องกล้าหาญพอที่จะมีความสุขกับการเรียนรู้ตัวเอง ถึงแม้ว่าชาตินี้อาจจะไม่ได้เลย ก็ไม่เป็นไร มีความสุขอยู่กับสิ่งที่ทำ ไม่ใช่มีความสุขกับผลที่ยังมาไม่ถึง เราภาวนาเพื่อจะหมดทุกข์ ไม่ใช่ภาวนาแล้วยิ่งทุกข์ ยิ่งทุกข์ว่าทำไมไม่ได้ธรรมะสักที ยิ่งอยากก็ยิ่งทุกข์" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สอินเตอร์ วันที่ ๑๔ ธันวาคม ๒๕๖๑

"เมื่อใดก็ตามที่จิตตั้งมั่นอยู่ แล้วสติระลึกรู้สภาวะธรรม มันมีโอกาสที่จะเห็นสภาวะธรรมต่างๆ แสดงไตรลักษณ์ ขณะที่จิตตั้งมั่น และเห็นสภาวะธรรมต่างๆ มันก็เหมือนกับเรายืนอยู่บนยอดตึก แล้วมองลงมาเห็นเรื่องราวที่เกิดขึ้นบนถนน" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สอินเตอร์ วันที่ ๑๔ ธันวาคม ๒๕๖๑

"ดู รู้ลงปัจุบัน ทำกรรมฐานไป ความรู้ความเข้าใจของเรา มันจะเพิ่มขึ้นจากการเห็นของจริง อ่านหนังสือ หรือฟัง ยังไม่สามารถที่จะเข้าใจธรรมะได้ ต้องเห็นธรรมะของเราจริงๆ เห็นสภาวะจริงๆ ของเรา ให้ตั้งใจพากเพียรกัน ทำกันไปนะ เพื่อประโยชน์ ของพวกเราเอง ทุกคน" --คุณแม่ชีอรนุช คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน พ.ย ๖๑ วันที่ ๙ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

"สมาธิแท้ๆ ไม่ได้เกิดจากการบังคับเอา เราแบ่งสมาธิออกเป็นสองอย่าง คือสัมมาสมาธิกับมิจฉาสมาธิ สมาธิที่ถูกต้องจะไม่เจือด้วยการบังคับให้จิตสงบ มีแต่ว่าพาใจเข้าไปอยู้ในอารมณ์อันเดียวด้วยใจที่สบาย สมาธิที่ถูกต้องแบ่งออกเป็นสองอย่าง คือ สมาธิเพื่อการพักผ่อนกับสมาธิที่ทำให้จิตเป็นผู้รู้ ทั้งสองอย่างนี้เจือด้วยการบังคับเมื่อไหร่ผิดเมื่อนั้น" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สอินเตอร์ วันที่ ๑๓ ธันวาคม ๒๕๖๑

"หัวใจของการภาวนาคือคอยรู้ทันจิตที่เคลื่อน หัวใจไม่ได้อยู่ที่การรักษาความรู้สึกตัว ไม่ใช่พยายามมีสติ พยายามรู้สึกตัว พยายามรักษา คอยรู้ทันว่าจิตหลงไปที่นั่น ที่นี่ ไม่ได้สนใจว่าไปที่ไหน สนใจว่ามันไป ถ้าเราบังคับ เราจะไม่ค่อยเห็น ถ้าเราปล่อย มันจะทำงาน แล้วเราคอยรู้ทัน ไม่ใช่รักษาไว้กลางๆ ไหลไปตรงไหน แล้วคอยรู้ นี่คือ หัวใจของมัน ฉะนั้น หัวใจไม่ได้อยู่ที่การรักษาความรู้สึกตัว ทุกครั้งที่เรารู้ว่าหลงไป หรือเคลื่อนไปที่ไหน มันจะตื่นขึ้นมาเอง จิตอย่างนี้ถึงจะเป็นจิตที่รู้ตื่น เบิกบาน เบา" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สอินเตอร์ วันที่ ๑๓ ธันวาคม ๒๕๖๑

"เมื่อไรก็ตาม ที่เราไม่ขวนขวายทำอะไร ดิ้นรนทำอะไร ตัวจิตเอง มีความสุข มีความสบายอยู่แล้ว มันมีแรง เมื่อไรก็ตาม ที่เราดิ้นรน ทำโน่น ทำนี่ ให้วุ่นวาย สร้างภาระให้จิต จิตเครียด จิตเหนื่อย จิตไม่ค่อยมีแรง เมื่อไรก็ตาม ที่ใจเราไม่สบาย และใจเราเป็นกลาง แป๊บเดียว ก็มีแรง หัวใจของมันก็คือ สภาวะอะไรเกิดขึ้น ใจไม่เป็นกลาง ให้รู้ทัน เรี่อยๆ เมื่อไรก็ตาม ที่จิตมันเป็นกลาง จิตมันจะทรงสมาธิ --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ วัดพระธาตุโกฏิแก้ว จ.เชียงราย วันที่ ๙ ธันวาคม ๒๕๖๑

"ค่อยๆ ค้นพบตัวเองมากขึ้นๆ ในที่สุดก็ค่อยสะอาดขึ้น บุญที่เราทำ ก็ค่อยๆ เต็มขึ้นมา จะภาวนาได้ บุญ บารมีในแต่ละระดับ มันต้องเต็ม อย่างสมมุติ จากปุถุชน ไปเป็นพระโสดาบัน กำลังของศีล สมาธิ ปัญญา บุญ บารมี ที่รวบรวม สะสมไว้ ต้องพอสมควร" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ วัดพระธาตุโกฏิแก้ว เชียงราย วันที่ ๙ ธันวาคม ๒๕๖๑

"มีอะไรกระทบจิตใจมา เราก็ดูไป สิ่งสำคัญที่สุดคือรักษาศีล ไม่โต้ตอบ แต่ชาวพุทธไม่ใช่ยอมจำนน ไม่ใช่อะไรก็ได้ยอมไปหมด แต่ถ้าสมควรด้วยเหตุและผล มีสติกำกับไม่ให้กิเลสครอบงำ สมควรต้องทำ หรือต้องพูดก็พูด ไม่ได้พูดหรือกระทำกรรมใดๆ โดยที่กิเลสครอบงำให้ทำ เพราะถ้ากิเลสครอบงำให้ทำตอนนั้นก็เกิดกรรมใหม่แล้ว" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ วัดพระธาตุโกฏิแก้ว วันที่ ๙ ธันวาคม ๒๕๖๑

"ภาวนาไป คือฝึกสติไป ใจไหลไปคิด คอยรู้ทันเอา ใจไหลไปเพ่ง คอยรู้ทันเอา สภาวะอะไร เกิดขึ้นในใจ โลภ โกรธ หลง เกิดขึ้นในใจ คอยรู้ทันเอา" --คุณหมอม่อน วัดพระธาตุโกฏิแก้ว เชียงราย วันที่ ๙ ธันวาคม ๒๕๖๑

"เมื่อไหร่ที่มีสติ มันเห็นกายเห็นใจตัวเองแล้ว ไม่ว่าจะทำรูปแบบไหนมันก็จะเข้าใจ ทั้งหมดที่เป็นเปลือก ไม่ว่าจะเป็นการเดิน การนั่ง ต้องย้อนมาให้เห็นถึงจิตถึงใจ นั่งนานๆ ทุกข์ จิตกระสับกระส่าย รู้ว่าจิตกระสับกระส่าย เดิน จิตเคลื่อนไปที่เท้า รู้ว่าเคลื่อนไปที่เท้า เดี๋ยวก็ไหลไปคิดเรื่องโน่น ไหลไปคิดเรื่องนี้ นี่แหละเรียกว่าการปฏิบัติ" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ วัดพระธาตุโกฏิแก้ว เชียงราย วันที่ ๙ ธันวาคม ๒๕๖๑

"อย่ามุ่งทำกรรมฐานแล้วเอาจิตที่ถูก เพราะอะไร จิตที่ถูก เจตนาเอาไม่ได้ มีแต่รู้ทันสิ่งที่ผิดไปเรื่อยๆ เพราะฉะนั้น เราทำกรรมฐานอยู่ บริกรรมไป ดูร่างกายหายใจออกหายใจเข้า เพ่งรู้ทัน หลงรู้ทัน จิตทำอะไรแล้วคอยรู้ทันจิตไป" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ งานสนทนาธรรมตามกาลฯ ๓๐ วันที่ ๑๘ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

"หน้าที่ของพวกเรานักเพ่ง เราไม่มีหน้าที่แก้สิ่งที่จิตมันเป็น ข้อเท็จจริงเราแก้ไม่ได้ เราแค่รู้อย่างที่เขาเป็น พอทันทีที่เรารู้อย่างที่เขาเป็น จิตที่มันเพ่งมันดับ นี่คือสัจจะแห่งธรรมะ เมื่อเรารู้ลงปัจจุบันได้ สิ่งใดเกิด สิ่งนั้นดับ เราจะเห็นอีก สิ่งที่มันเกิด มันไปบังคับ จิตบังคับเอง จิตไม่ใช่เรา เราสั่งจิตไม่ได้ นี่คือองค์ธรรมทั้งหมดของพระโสดาบันทั้งหมดที่ท่านเห็น" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สเจริญสติในภาคปฎิบัติ จ.ภูเก็ต วันที่ ๒๒ กันยายน ๒๕๖๑

"ไม่ได้บริกรรมพุทโธ เพื่อที่จะมุ่งไปอยู่ที่พุทโธ จับหลักตรงนี้ให้แม่น บริกรรมพุทโธ เพื่อที่จะรู้ทัน บางทีจิตมันก็เคลื่อนมาจับที่พุทโธ บางทีจิตมันก็คลายออก บางทีจิตมันก็ลืมไป อย่างนี้ถึงจะได้ประโยชน์เยอะ" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ วัดพระธาตุโกฏิแก้ว เชียงราย วันที่ ๙ ธันวาคม ๒๕๖๑

"ข้อหลักของการภาวนาคือทุกวัน ทุกวัน ไม่ใช่ต้องเยอะๆ แต่ทำสม่ำเสมอ การที่เราทำสม่ำเสมอทุกวันเราจะเห็นไตรลักษณ์ได้ง่าย" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สเจริญสติในภาคปฎิบัติ จ.ภูเก็ต วันที่ ๒๒ กันยายน ๒๕๖๑

"ถ้าต้องการจะพ้นจากทุกข์ต้องเจริญกุศลเนื่องๆ ในมรรคมีองค์แปด มีข้อสัมมาวายามะ ธรรมะของพระพุทธเจ้ามีขั้นมีตอน พระพุทธเจ้าสอนเรื่องสัมมาวายามะก่อน สัมมาวายามะเป็นตัวชี้เป้าว่าขอบเขตของการภาวนาอยู่ที่ไหน เสร็จแล้วท่านถึงพูดเรื่องสัมมาสติกับสัมมาสมาธิ หลักของสัมมาวายามะก็คือ มีความเพียรแผดเผากิเลส มีความเพียรที่จะละอกุศลที่มีอยู่ในใจ มีความเพียรที่จะทำให้อกุศลที่ยังไม่เกิด ไม่ให้เกิดขึ้น มีความเพียรที่จะทำให้กุศลที่ยังไม่เกิด ให้เกิดขึ้น มีความเพียรที่จะทำให้กุศลที่เกิดขึ้นแล้ว งอกงามไพบูลย์ยิ่งขึ้น ถ้าไม่อยู่ภายใต้ขอบเขตหรือวัตถุประสงค์ของสัมมาวายามะแปลว่าปฏิบัติผิดแล้ว" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ งานสนทนาธรรมตามกาล ครั้งที่ ๓๐ วันที่ ๑๘ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

"กายและจิตแยกไม่แยก สังเกตง่ายๆ มันมีใจรู้ขณะที่ร่างกายทำงาน ขณะที่เคลื่อนไหว เราแค่รู้สึกอยู่ว่าเหมือนอะไรสักอย่างเคลื่อนไหว กวาดบ้านเห็นแขนเคลื่อนไหว โดยที่ใจไม่ได้เข้าไปเกาะ หรือบางทีเห็นความรู้สึกเกิดขึ้น มันก็เห็นความรู้สึกเกิดขึ้นแล้วก็ดับไป มันก็จะแยกออกมา แต่ว่าที่บอกแยกไม่ได้หมายถึงว่าเกิดพร้อมกัน เกิดทีละอย่างทีละขณะ รู้สึกแขนหนึ่งครั้ง ไปคิดคนละขณะกัน อย่างเรานั่งรู้ลมหายใจ ถ้าเรารู้สึกเฉยๆได้ว่าร่างกายกำลังหายใจอยู่ เราเป็นผู้สังเกต ก็คือการแยกแล้ว ถ้าใจไม่ไปเพ่งที่ลมหรือจุดใดจุดหนึ่งของร่างกาย แค่รู้สบายๆ มันจะเป็นการแยกสองส่วนออกมาแล้ว" --คุณวรรณพ จันทร์สว่าง คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน พ.ย.๖๑ วันที่ ๑๐ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

"ดูลมหายใจหรือบริกรรมใช้หลักการเดียวกันหมด ทำแล้วมารู้ใจ บางคนสงสัยว่าแล้วมันจะสงบหรือ? สงบ เพราะสติเกิดต่อเนื่องความสงบก็มา แต่ต้องเป็นความสงบที่ถูกด้วยเพราะสงบที่ถูก จิตมีคุณภาพพร้อมเจริญปัญญา เกิดลักขณูปนิชฌาน เกิดสมาธิ เกิดความตั้งมั่น เกิดสมาธิที่เป็นสมาธิของชาวพุทธ สมาธิที่เป็นสัมมาสมาธิเอามาทำงาน จิตมาทำงาน จิตไม่ขี้เกลียด" -- ทันตแพทย์ณัฏฐ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน พ.ย. ๖๑ วันที่ ๑๐ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

“เห็นทุกข์แล้วมันไม่ชอบ ใจเรายังยินดียินร้ายอยู่ เราก็ดูไปอีก ว่าเราไม่ชอบความทุกข์นี่แหละ แต่ข้อเท็จจริง ความทุกข์เป็นทรัพยากรที่สำคัญของนักภาวนา ผู้ใดเห็นทุกข์ ผู้นั้นถึงเห็นธรรม ถ้าไม่เห็นธรรม ไม่เห็นทุกข์ ก็จะไม่เห็นธรรม เพราะฉะนั้นเราดูไป เราไม่ชอบเรารู้ว่าไม่ชอบ เรากลัวเรารู้ว่ากลัว” --คุณมาลี ปาละวงศ์ หาดใหญ่ วันที่ ๒๘ ตุลาคม ๒๕๖๑

"มีหลายวิธีที่จะจัดการกับความฟุ้งซ่าน คือถ้าจิตยังฟุ้งซ่านอยู่ในระดับที่จิตยังพอดูได้ เราดูไปตรงๆ แล้วก็เห็นว่าความฟุ้งซ่านมาแล้วก็ไป บังคับไม่ได้ ลำดับต่อไปมันจะฟุ้งจนเราดูอะไรไม่ออกแล้ว ก็ทำสมถะเดินแล้วรู้สึก หายใจออกหายใจเข้าแล้วรู้สึก บริกรรมไป สวดมนต์ไป โดยไม่ต้องคาดหวังว่าเมื่อไหร่มันจะสงบ ถ้าทำไปด้วยใจที่มีความสุข ผ่อนคลาย เดี๋ยวมันก็สงบเอง" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ วันที่ ๕ พฤษภาคม ๒๕๖๑

"การปฏิบัติธรรมก็คือการกลับมาเรียนรู้ตัวเอง แล้วก็อยู่กับโลก ไม่ได้แปลกแยกกับโลก เพราะว่าไม่ว่าอยู่ที่ไหนก็มีการประทบ มีผัสสะ มีสภาวะที่อยู่ในกายในใจเราอยู่ตลอดเวลาอยู่แล้ว" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน วันที่ ๙ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

"ไม่ใช่ว่าเราภาวนาเอาความสงบหรือเอาอะไร เอาเห็นความจริงของกายของจิต เห็นความจริงของกายว่ากายมันไม่ใช่เรา จิตไม่ใช่เรา จิตจะคิดเราก็ห้ามไม่ได้ จิตจะเกิดดับมันก็เกิดดับของมันเอง แล้วจิตจะเข้าใจเรื่อยๆ วันหนึ่งมันก็จะเข้าใจเองว่า ในสามแดนโลกธาตุไม่มีตัวเราอยู่ที่ไหนเลย มีแค่สภาวะที่เกิดดับๆ สืบเนื่องกันไป ไม่มีตัวเราแทรกอยู่ในนั้นทั้งสิ้น" --คุณซอง ณพัทธ์พล คุณาธนะเศรษฐ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน พ.ย. ๖๑ วันที่ ๙ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

"สติมีได้แค่แว๊บเดียว อย่าพยายามเด็ดขาดที่จะมีสติยาวๆ ตลอดเวลา ถ้าเราไม่รู้ธรรมชาติของเขา เราจะเข้าใจผิด พอเข้าใจผิดเราก็ไปทำผิด สติมีแค่แว๊บเดียว การที่เราพยายามที่จะมีสติอยู่เรื่อยๆ ยาวๆ ต่อเนื่อง ถ้ามันไม่ได้เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ถือว่าผิดทั้งหมด มันก็ตามมาด้วยการเข้าไปเพ่ง" --คุณวรรณพ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน วันที่ ๙ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

"กิเลสไม่ได้อยู่ที่กาย ฝึกแค่เห็นร่างกายไม่ใช่ตัวเรา มันยังไม่ละกิเลส ต่อไปเราไปฝึกดูที่ใจเราอีก ถ้าได้ใจที่ตั้งมั่นแล้ว ถ้าเราไปตามรู้ใจ เราจะเห็นเลยว่าความโกรธเกิดแล้วก็ดับ ความโลภเกิดแล้วก็ดับ ความหลงเกิดแล้วก็ดับ จิตดีเกิดแล้วก็ดับ จิตร้ายเกิดแล้วก็ดับ จะเห็นเลยว่าจิตที่มันเกิดดับ ไม่มีใครเห็นเลยว่า จิตหรือของที่เกิดแล้วดับบังคับไม่ได้นั้น มันเป็นตัวเรา" --- พระอาจารย์สมชาย คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน พ.ย.๖๑ วันที่ ๘ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

"การปฏิบัติ ก็ปฏิบัติในแบบเดิมๆ ไม่มีอะไรมากไปกว่าที่เคยทำกันมา พระพุทธเจ้าสอน มาตั้งแต่สองพันห้าร้อยกว่าปีมาแล้ว การปฏิบัติยังเหมือนเดิม การปฏิบัติ ไม่มีการเปลี่ยนแปลง ตามเทคโนโลยี ผ่านไปกี่ปีๆ ก็ต้องเจริญ ศีล สมาธิ ปัญญา แค่นี้แหละ ไม่มีอะไรมากไปกว่านี้" --อ.สุรวัฒน์ เสรีวัฒนา และ คุณกิตติยา ผลเกิด งานสนทนาธรรมตามกาลฯ ๒๙ วันที่ ๒๘ ตุลาคม ๒๕๖๑

"ต้องวางใจว่าเราภาวนา เราไม่ได้คิดว่าภาวนาเพื่อจะเอาอะไรสักอย่างหนึ่ง ถ้าภาวนาเพื่อจะเอาอะไรสักอย่างหนึ่ง มันจะหนื่อย มันจะเครียด เราคิดสิว่าเหมือนเรามาอาบน้ำเป็นกิจวัตรของเรา ฉะนั้นแล้วเราจะทำทุกวัน เท่านั้นเอง" --คุณหมอม่อน คอร์สกลต. ต.ค.๖๑ วันที่ ๒๑ ตุลาคม ๒๕๖๑

"เราพยายามหาคำตอบเพื่อจะหายสงสัย แต่ขณะนั้นสงสัย เราไม่เห็น มันไม่ใช่ด้วยการที่เราคิด หรือเราจำ แต่มันเป็นการพาจิตไปเห็นของจริง ว่ามันมีสภาวะที่เกิดขึ้นในกายในใจอย่างไร นี่ความจริงของกายของใจ" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ คอร์ส กลต. วันที่ ๒๑ ตุลาคม ๒๕๖๑

"การบริกรรมพุทโธ เรานึกพุทโธไว้เป็นพื้น เพื่อว่าเมื่อไรก็ตามที่ใจหลงไปคิดออกจากพุทโธ เราจะได้สังเกตเห็น เพราะเรามีแบล็คกราวน์เป็นฉากไว้ เหมือนเป็นฉากขาวๆไว้ เวลาที่มีสีดำเข้ามา มันก็จะเห็นได้ง่าย การภาวนานี่ก็เพื่อให้สังเกตการเปลี่ยนแปลงได้ง่ายเท่านั่นเอง เวลาที่เราจะสังเกตุได้ง่าย เราต้องไม่ไปยึดกับสิ่งที่เราใช้ภาวนามากเกินไป ถ้าเรายึดแน่นเกินไป เราก็จะไม่เห็นสิ่งอื่น เหมือนกับที่เรารู้ลมหายใจแล้วเราก็ไปเพ่ง มันก็จะกลายเป็นยึดเกินไปจนจิตไม่สามารถไปเรียนรู้อย่างอื่นได้" --คุณวรรณพ คอร์ส กลต. วันที่ ๒๑ ตุลาคม ๒๕๖๑

"วิธีภาวนา มันต้องเรียนรู้หลัก ให้ถูกก่อน อันนี้ ถ้าหลักถูก เราจะเร่งภาวนายังไง ก็เอาทางสายกลางนั่นแหละ อย่าไปเร่งมากเกินไป เพราะถ้าเราเร่งมากเกินไป ส่วนใหญ่มันจะสุดโต่ง ไปทางเคร่งเครียด มันไปเพ่งสภาวะเอา เพราะเราไม่ชำนาญ" --พระอาจารย์สมชาย คอร์ส กลต. วันที่ ๒๑ ตุลาคม ๒๕๖๑

"คนที่ฝึกฝนมาดี จะย่อมเห็นว่า เมื่อลืมคำบริกรรม อาการเผลอ หลงลืม ย่อมเกิด หรือจะเห็นอาการของจิตที่เคลื่อน หรือไหลออกไป ก็ให้รู้ จะรู้ว่ามีความเผลอ หรือหลงลืม หรือจะรู้ว่าจิตมีการเคลื่อนหลงไหล ตัวใดตัวหนึ่งก็ย่อมได้ ขึ้นกับว่า ความเหมาะสมหรือความถนัดในการเห็นของแต่ละคน ว่าจะเห็นอันไหน ซึ่งใช้ได้เหมือนกันหมด เห็นแล้วก็รู้สึก รู้ลงไปว่า สิ่งนี้มีเกิดขึ้น รู้เพื่อ เป็นการสอนจิตให้จิตจำ ว่า เมื่อจิตส่งออก หรือแส่ส่ายไปหาอารมณ์ สภาวะเช่นนี้ ย่อมเกิดขึ้น เป็นเครื่องหมายให้รู้ว่า จิตแล่นไปหาอารมณ์แล้ว ไม่ว่าไปทางตา หู จมูก ลิ้น กาย หรือใจ รู้แล้วกลับมาบริกรรมต่อ ด้วยใจที่สบาย --ทันตแพทย์ณัฏฐ์ คอร์สการเจริญสติและสมาธิในชีวิตประจำวัน ต.ค.๖๑ วันที่ ๑๖ ตุลาคม ๒๕๖๑

"มีธรรมะอันหนึ่งที่ใช้ได้ดีกับคนที่รักความสุข คือให้มีความสนใจกับใจของเราที่มีความสุขเนืองๆ มีความทุกข์เนืองๆ มีความเฉยๆ เนืองๆ อันนี้พระพุทธเจ้าตรัสว่า เป็นวิธีการปฏิบัติที่ลัดสั้นและรวดเร็ว เมื่อใดที่จิตมีความสุข ให้รู้ทันว่าจิตมีความสุข เมื่อใดที่จิตมีความทุกข์ ให้รู้ทันว่าจิตมีความทุกข์ เมื่อใดก็ตามที่จิตเฉยๆ ไม่สุข ไม่ทุกข์ ให้รู้ทัน ทั้งชีวิตดูสามอย่างนี้พอแล้ว ดูไปนานๆ จะเห็นความไม่เที่ยงของความสุข เห็นความไม่เที่ยงของความทุกข์ เห็นความไม่เที่ยงของความเฉยๆ เห็นนานๆ จะเห็นความไร้สาระของความสุขที่พวกเราแสวงหา" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ วันที่ ๙ พฤษภาคม ๒๕๖๑

"จับหลักให้แม่นว่าเราภาวนาเพื่ออะไร เป้าหมายของเรานี่คือการพ้นทุกข์โดยสิ้นเชิง กรรมฐานหลักของเราก็คือ ทำวิปัสสนากรรมฐานเพื่อเรียนรู้ความจริงของกายของใจ จำไว้เลยนะว่า ตัวนี้เป็นตัวหลักของเรา เราทำกรรมฐานเพื่อเห็นความจริงของกายของใจ ทำกรรมฐานแล้วเห็นว่ามันเปลี่ยนแปลง เห็นว่ามันทำงานได้เอง อันนี้คือใจความสำคัญของการปฏิบัติ แต่ลึกๆ ของพวกเราทุกคนเวลานึกถึงการภาวนา เราอยากได้จิตที่ดี จิตที่สุข จิตที่สงบเป็นเป้าหมาย ไปสังเกตลึกๆ ดีๆ เวลาเราภาวนาเราจะต้องเริ่มด้วยจิตที่ดีก่อน อันนี้ทำให้เราพลาดจากเป้าหมายของเราไป" --คุณแม่ชีอรนุช วันที่ ๘ พฤษภาคม ๒๕๖๑

"ในช่วงเวลาที่เราปฏิบัติในรูปแบบไม่ว่านั่งสมาธิหรือเดินจงกรม คือช่วงเวลาที่เราจะมาเรียนรู้กายและใจอย่างที่เขาเป็น เพราะฉะนั้นในระหว่างที่เดิน บางทีจิตก็ไหลไปที่เท้า บางทีก็ไหลไปคิด บางทีก็มาดูที่ร่างกาย บางทีก็ไหลไปคิดอีก มีเสียงกระทบปุ๊บ เราเห็นจิตมันเคลื่อนไป ตรงนี้คือการฝึกสติให้เกิดและฝึกสมาธิที่ประกอบด้วยความตั้งมั่น" --คุณมาลี ปาละวงศ์ บ้านสติ ขอนแก่น วันที่ ๘ เมษายน ๒๕๖๑

"หลวงพ่อบอกว่าให้ดูเพื่อให้เห็นจิต ลมหายใจเป็นเครื่องประกอบเหมือนคำบริกรรม เพื่อให้เห็นจิต ไม่ได้ฝึกเอาความสงบ ฝึกเอาสติ ต้องจับหลักนี้ให้ได้ ที่ท่านพูด ฝึกเอาสติ ไม่ได้ฝึกเอาสงบ อย่างนี้คนจะถามต่อว่า แล้วเมื่อไหร่จะสงบหล่ะ เอาแต่สติ ก็สติที่ถูก เดี่ยวมันก็สงบ แต่มันจะสงบแบบมีสติ ไม่สงบแบบเพ่งๆ ไปในอารมณ์" --ทันตแพทย์ณัฏฐ์ คอร์สการเจริญสติและสมาธิในชีวิตประจำวัน ต.ค ๖๑ วันที่ ๑๕ ตุลาคม ๒๕๖๑

"เครื่องมือตัวแรก คือสติ เครื่องมือตัวที่ 2 คือ สัมมาสมาธิ หรือ จิตตั้งมั่น เมื่อไหร่ที่รู้ว่าหลง เมื่อนั่นคือตั้งมั่นขึ้นมาทันที จิตตั้งมั่นคือจิตที่ได้เรียนรู้ของกายของใจจริงๆ ว่ามันเกิดมันดับทั้งสิ้น มันไม่เที่ยง มันบังคับไม่ได้ ตรงนี้จะเกิดปัญญาขึ้นมา" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ คอร์สตั้งใจธรรม ๒๕๖๑ วันที่ ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๖๑

"ให้จิตเห็นความจริง เครื่องมือมี 2 ตัว ตัวแรก คือ สติ ตัวที่ 2 คือ จิตตั้งมั่น หรือ สัมมาสมาธิ จะมีจิตตั้งมั่นได้ต้องมีสติมาก่อน จะมีสติได้ ก็ต้องจำได้ ต้องไม่ลืมกายลืมใจตัวเอง ต้องรู้กายรู้ใจบ่อย ๆ ตอนที่หลงไป รู้ว่าหลงไปคิด ไม่คิดเรื่องอดีตก็คิดเรื่องอนาคต ซึ่งมันไม่ใช่เรื่องจริง ขณะนั้นกำลังหลงคิดอยู่นั่นหละ นั่นคือสภาวะธรรม ปัจจุบัน" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ บ้านสติขอนแก่น วันที่ ๒๖ สิงหาคม ๒๕๖๑

"ปัญหาหลายๆ อย่างมันไม่มีข้อสรุป บางทีเรากังวลแทบตาย เครียดแทบตาย พอถึงเวลามันจบ มันไม่เห็นมีอะไรเลย แล้วทุกปัญหามันก็ผ่านไป ในโลกใบนี้ ไม่มีปัญหาไม่จบ จบช้า จบเร็ว จบด้วยวิธีไหนอันนี้แล้วแต่ แต่นั้นคือปัญหาไม่ใช่ความทุกข์" --คุณมาลี ปาละวงศ์ บ้านสติขอนแก่น ๒๖ สิงหาคม ๒๕๖๑

"หลงแล้วรู้ว่าหลงใช้ได้ ไม่ใช่ปฏิบัติเพิ่อให้หลงน้อย ปฏิบัติเพื่อให้รู้ว่าหลง หน้าที่เราก็คือปฏิบัติเพื่อให้รู้ว่าเมื่อกี้นี้หลง มันจะได้สักกี่ครั้งช่างมัน อย่าไปหาวิธีให้มันหลงสั้นๆ อย่าไปหา อย่าไปดิ้นร้น เพราะดิ้นรนเมื่อไร มันเจตนาปฏิบัติขึ้นมาแล้ว มันจะได้ของปลอม" -- อ.สุรวัฒน์ เสรีวิวัฒนา งานสนทนาธรรมตามกาลครั้งที่ ๒๘ วันที่ ๒๓ กันยายน ๒๕๖๑

"เราต้องระลึกไว้เหมือนกันว่า ความทุกข์ไล่หลังเราตลอด และก็ไม่ใช่ ชาตินี้ ขาติเดียวที่เรามาเจอ เราเกิดตาย เกิดตาย มากี่ชาติแล้ว ถ้าวันนี้ เราไม่เริ่มเดิน ถ้าเราไม่เริ่ม ตระหนักรู้ว่า ต้องทำอะไรบางอย่าง ต้องเรียนรู้อะไรบางอย่าง เพื่อที่จะให้ไปจากวัฏสงสาร เราก็จะทุกข์ เหมือนกับสัตว์ทั่วๆไป เกิดมา แล้วก็จะอยู่กับโลกไปอย่างนี้ วันหนี่งก็ตายไป เหมือนคนอื่น" --คุณซอง ณพัทธ์พล คุณาธนะเศรษฐ์ คอร์สมหาวิทยาลัยหอการค้า วันที่ ๑ กันยายน ๒๕๖๑

"ถ้าเราตั้งใจอะไรแล้วต้องทำให้ได้ทุกวัน อย่ากลัวว่าทำแล้วมันจะเพ่ง อย่ากังวลก่อน ถ้าเรากังวลไปก่อนเราจะไม่ได้ภาวนาสักที คือทำทั้งวันมีเวลาก็ทำ มีเวลาก็ทำ รู้ตรงๆ ไปเลย ไม่ได้เอาจิตที่ดีไม่ได้เอาจิตที่สงบ จะคลายก็ได้ไม่คลายก็ได้ ไม่ใช่เรื่องของเรา ทำไปเถอะ ทำผิดบ้าง ถูกบ้าง อยากให้จิตดีบ้าง อะไรบ้าง รู้ทันจิตที่อยาก ถ้ารู้ทันความอยากก็ได้ภาวนาต่อแล้ว เราไม่ได้เอาสภาวะที่ดี เราตั้งธงว่าสภาวะที่ห่างคือสภาวะที่ดี เราตั้งเป้าว่าเราทำไปไม่หวังผล ถ้าเราถนัดทำอะไรทำอันนั้นไปก่อน ทำในสิ่งที่เราทำได้ ทำอะไรก็ได้ที่ทำให้สติเกิดบ่อยๆ มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริงด้วยจิตที่ตั่งมั่นและเป็นกลาง ด้วยกรรมฐานนี้ มันจะง่ายกว่า เลือกกรรมฐานอันใดอันหนึ่งไปก่อน ถ้าพุทโธก็พุทโธไปเลย ดีกว่าเราต้องจับปลาสองมือแล้วไม่ได้อะไรเลย เราต้องตั้งเป้าว่าเรามาฝึกเรียนรู้ใจ เรียนรู้กาย ถ้าเราตั้งเป้าอย่างนี้มันจะง่ายกว่า ภาวนาไปเรื่อยๆ เราจะสะสมสัมมาทิฏฐิจากการเห็นความจริงของกายของใจ ว่ากายกับใจไม่ใช่เรา" --คุณหมอม่อน คอร์สตั้งใจธรรม วันที่ ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๖๑

"บางคนชอบบอกว่าการปฏิบัติธรรมคือการเดินจงกรมกับนั่งสมาธิ จริงๆ แล้วไม่ใช่ เราภาวนาและปฏิบัติได้ตลอดเวลา เราจะยืนเดินนั่งนอน ยืน เดิน นั่ง นอน กิน ดื่ม ทำ พูด คิด ถ้าเรามีสติตามรู้มันไปตลอด นั่นคือเราปฏิบัติ นั่นคือเราภาวนา มันไม่ใช่การที่เรานั่งสมาธิ แล้วเราบอกว่านั่งภาวนา ถ้านั่งสมาธิแล้วจิตไม่ถูก นั่นไม่เรียกว่าภาวนา" --คุณซอง ณพัทธ์พล คุณาธนะเศรษฐ์ ค่ายธรรมเข้าพรรษา วันที่ ๓๑ สิงหาคม ๒๕๖๑

"เราขาดสติ เท่ากับเราไม่ภาวนา สภาวะอะไรไม่สำคัญเลย สำคัญที่เราทันกิเลสเราหรือเปล่า รู้ทันสภาวะเราหรือเปล่า แค่นั้นแหละ หลักก็มีอยู่แค่นี้" --คุณซอง ณพัทธ์พล คุณาธนะเศรษฐ์ คอร์สตั้งใจธรรม ๒๕๖๑ วันที่ ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๖๑

"รู้ปัจจุบันขณะ ปัจจุบันขณะที่สุด รู้เท่าที่รู้ได้ รู้แล้ว ได้แค่ไหนเอาแค่นั้น ไม่ต้องเสียดายมัน พอหลังจากนั้นแล้ว เลยปัจจุบันไปแล้ว มันก็กลายเป็นอดีต ไม่ต้องไปตามดูมัน เพราะตัวใหม่จะโผล่มา เราก็ดูอีก แต่ก็ไม่ใช่ไปคอยจ้องดูตลอดเวลา ถ้าจ้องดูตลอดเวลา จะเกิดจิตที่เพ่งขึ้น ถ้าเกิดแล้วทำยังไง ก็ให้รู้ว่ามันเพ่ง แต่ถ้ายังไม่เกิด เพราะว่าเข้าใจหลักการดี ก็แค่รู้สึกไป พอเลยรู้สึกก็เป็นเพ่ง ก็เห็นว่าเพ่ง ก็คือกฎเกณฑ์ หรือหลักการ มันเป็นอย่างนี้ มันผ่านไปแล้ว ไม่ชัด ช่างหัวมันนะ เดี๋ยวมันก็มาใหม่ เพราะว่า ตราบใดที่ยังมีกิเลสอยู่ มันก็มาอยู่แล้ว ไม่ต้องเสียดาย มาเยอะเลย เดี๋ยวได้ดูจนจำได้แน่นอน" --ทันตแพทย์ณัฏฐ์ คอร์สการเจริญสติและสมาธิในชีวิตประจำวัน ต.ค. ๖๑ วันที่ ๑๕ ตุลาคม ๒๕๖๑

"เวลาที่เราพูดถึง สติ หลวงพ่อจะสอนลูกศิษย์อยู่เรื่อยๆ ว่า หลักการสำคัญในการเจริญสติปัฎฐาน หรือว่าเจริญภาวนา ท่านจะใช้คำว่า มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่น และเป็นกลาง อันนี้จะเป็นเวลาที่ภาวนาไปแล้วติดขัด นึกอะไรไม่ออก ก็กลับมาอยู่ที่ประโยคนี้ แล้วเราก็ค่อยๆ มาดูว่า เราสามารถรู้ตามอันนี้หรือเปล่า" --คุณวรรณพ คอร์สกลต. ต.ค. ๖๑ วันที่ ๒๐ ตุลาคม ๒๕๖๑

"ตอนให้เกิดความรู้สึกครั้งแรกมันยาก พอเกิดบ่อยเข้า มันเกิดร่องรอยในใจ มันเป็นทาง ที่เคยยกตัวอย่างว่า เหมือนคนขับรถกลับบ้านทุกวัน พอขาดสติ โทรศัพท์ไปมันก็พาไปบ้านได้ มันมีร่องมีรอยในใจอยู่ มันคุ้น มันจำได้ แบบเดียวกัน พอจำได้ปุ๊บ มันรู้แล้วว่า จิตที่จะไปรู้สึกมันเกิดยังไง มันเริ่มง่าย พอง่าย ก็เกิดบ่อยขึ้น ทำหิริเกิดบ่อย พอเกิดบ่อยขึ้น ขบวนการมันก็ค่อยๆ ดำเนินไปตามขั้นตอนของมัน มันยากตอนแรก พอทำได้แล้วมันก็ง่าย" --ทันตแพทย์ณัฏฐ์ คอร์สการเจริญสติและสมาธิในชีวิตประจำวัน ต.ค.๖๑ วันที่ ๑๔ ตุลาคม ๒๕๖๑

“ใจมันอยากตลอดเวลานะ อยากได้ อยากดี อยากมี อยากเก่ง มันห้ามไม่ได้หรอก แต่ให้รู้ว่ามันเป็นแบบนั้น ต้องรู้ ต้องดู ต้องเห็นสภาวะที่มันแสดงอยู่ในกายในใจเรา เห็นด้วยความรู้สึกที่ปรากฏออกมา วันนี้เราถามว่าทำไมมันยากเย็นนัก ทำไมไม่เห็นเข้าใจสักที มาถึงวันนี้เรารู้สึกว่ายาก แต่ถ้าวันหนึ่งเราตั้งใจว่าตั้งแต่วันนี้ต่อไป เราจะหมั่นเรียนรู้กายรู้ใจ วันหนึ่งมันก็จะง่ายขึ้น เพราะเราสะสมความเคยชินที่จะรู้กายรู้ใจอยู่เรื่อยๆ เมื่อเราได้มีโอกาสฟังธรรมของพระพุทธเจ้าโดยสัตบุรุษ ต้องเรียนรู้หลักให้แม่นแล้วนำมาปฏิบัติ ตั้งใจว่าไม่เลิก” --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ คอร์สมหาวิทยาลัยหอการค้า วันที่ ๑ กันยายน ๒๕๖๑

"ตัวชี้วัดว่าเรายังอยู่ในทางปฏิบัติภาวนา หรือเปล่า คือ สัมมาวายะมะ คือมีความเพียรแผดเผากิเลส มีความเพียรที่จะทำให้กิเลสที่มีอยู่หมดไป อกุศลที่มีอยู่ในดับไป อกุศลที่ยังไม่เกิดไม่ให้มันเกิด กุศลที่ยังไม่เกิด ทำให้มันเกิด กุศลที่มีอยู่แล้วทำให้งอกงามไพบูลย์มากขึ้น นอกเหนือจากขอบเขตนี้ บอกตามตรงผิดทั้งสิ้น" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สวิธีสู่ความรู้แจ้ง นครสวรรค์ วันที่ ๗ กรกฎาคม ๒๕๖๑

"ในชีวิตประจำวัน มีสภาวะอะไรเกิดขึ้น คอยรู้ทันใจ รู้ทันกายเอา รู้ทันใจเอา แค่นั้นเอง มันง่ายมากกว่าที่เราคิด" --คุณหมอม่อน คอร์สตั้งใจธรรม ๒๕๖๑ วันที่ ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๖๑

"ศีลห้า จำเป็น สำคัญนะ ถ้าเราภาวนาเพื่อหวังให้บรรลุมรรคผล เพราะว่า ถ้าเราศีลห้าไม่ดี โอกาสที่บรรลุมรรคผลไม่มี เพราะว่า ศีลห้าก็เป็นคุณสมบัติข้อนึงของพระโสดาบัน" --พระอาจารย์สมชาย คอร์สมหาวิทยาลัยหอการค้า วันที่ ๓๑ สิงหาคม ๒๕๖๑

"รักษาจิตไว้ภายในมันจะดูจิตไม่ได้ มันต้องออกมาข้างนอก ออกมากระทบรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส แล้วให้มันปรุงสุขทุกข์ดีชั่วกุศลอกุศล แล้วรู้ทัน" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ งานสนทนาธรรมตามกาลฯ ๒๖ วันที่ ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๖๑

"ถ้าเราฟังคำสอนที่หลวงพ่อสรุป มีสติ รู้กายรู้ใจตามความจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง ฟังง่ายไหม ฟังแล้วไม่เห็นมีอะไรเลย แต่โคตรยาก มันยากตรงไหน ยากตรงว่า ทำยังไงให้สามารถรู้ตามความเป็นจริง เพราะเราจะไม่ยอมรู้ตามความเป็นจริง เราชอบไปดัดแปลงการรู้ ชอบดัดแปลงว่า อย่างนี้ดีมั้ย ทำอย่างนี้ไม่ดี เอาอย่างนี้ละกัน อะไรอย่างนี้ ทั้งๆ ที่ของอยู่ตรงหน้า เค้าเรียก ปัจจุบันขณะข้างหน้านี่ เราไม่ได้ดูเลยว่าใจเราตอนนี้เป็นอย่างไรอยู่ เราไม่รู้ตามความเป็นจริง เราข้าม ข้ามตัวที่อยู่ใกล้ที่สุดแล้วไปดูอีกตัวที่อยู่ไกลๆ เราไม่ยอมดูตามความเป็นจริง เพราะเราคิดว่า เราต้องหาอุบาย หาวิธีอะไรก็ได้ ที่มันพิสดาร หรือมันแปลกๆ เพราะว่า เราคิดว่าที่ง่ายที่สุดนี่ มันไม่ใช่ มันต้องไม่ง่ายขนาดนั้น ง่ายขนาดนั้นมันไม่มี มันต้องมีอะไรพิสดารหน่อย ต้องมีอะไรที่มัน ดูไฮโซหน่อย ไฮโซ จริงๆ ไม่มี มันง่ายที่สุดเลย ง่ายคือแค่ต้องรู้ตามความเป็นจริง ประเด็นคือ เมื่อเราไม่รู้ตามความเป็นจริง การพัฒนาให้สู่ความตั้งมั่นและเป็นกลาง ไม่มี เพราะตั้งมั่นคือ ต้องรู้สึกไปตามความเป็นจริง" --ทันตแพทย์ณัฏฐ์ คอร์สการเจริญสติและสมาธิในชีวิตประจำวัน ต.ค ๖๑ วันที่ ๑๓ ตุลาคม ๒๕๖๑

"เมื่อไหร่ที่รู้ว่า จิตคิด เมื่อนั้นเป็นต้นทางของการปฏิบัติ จะเห็นเลยว่า มันไหลไป มันเคลื่อนไป มันก็เคลื่อนของมันเอง ตัวที่ไปรู้ว่า ตัวนี้ ไหลไปคิด ก็รู้ของมันเอง" --คุณนิติยา คอร์ตั้งใจธรรม ๒๕๖๑ วันที่ ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๖๑

หลักการนี้ ศีล สติ สมาธิ ปัญญา อยู่ในองค์มรรค ถ้าหลักการอันนี้หายไป ศาสนาพุทธ ก็จะไม่มีแล้ว ถ้าองค์มรรคยังอยู่ ศาสนาพุทธ ก็ยังอยู่ ถ้าไม่มีมรรค ศาสนาพุทธ ก็ไม่มี ถ้ายังมีคนเดินมรรคอยู่ พระโสดาบัน พระสกิทาคา พระอนาคา พระอรหันต์ ก็ยังอยู่ ตราบใดที่คนปฏิบัติอยู่ในแนวทางที่ถูก โลกไม่ว่างจากพระอรหันต์" --พระอาจารย์สมชาย คอร์ตั้งใจธรรม ๒๕๖๑ วันที่ ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๖๑

"จะได้ธรรมะต้องภาวนาเยอะๆ ภาวนาเยอะไม่ได้แปลว่า เดินจงกรมวันละกี่ชั่วโมงหรือว่านั่งสมาธิวันละกี่ชั่วโมง ภาวนาเยอะๆแปลว่า ต้องสนใจร่างกายจิตใจตัวเองให้เยอะๆ คือมีความใส่ใจรูปนามกายใจของตัวเองให้มาก" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ สนทนาธรรมตามกาลฯ ๒๖ วันที่ ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๖๑

"การภาวนาสำคัญคือรู้ทันความรู้สึก การเจริญสติในชีวิตประจำวัน ไม่ใช่กลับไปเดินจงกรม 15 นาที สวดมนต์ไหว้พระ แล้วนี้คือการภาวนา ถ้าคิดอย่างนี้ แล้วยังแบ่งชีวิตอย่างนี้ หรือรีบๆ ทำงานให้เสร็จ เดี๋ยวจะกลับไปเดินจงกรม อันนี้ยังภาวนาไม่เป็นเลย เพราะการภาวนาอยู่ในชีวิตประจำวันเรา" --คุณมาลี ปาละวงศ์ บ้านสติ จ.ขอนแก่น วันที่ ๒๖ สิงหาคม ๒๕๖๑

"หลวงพ่อก็จะเน้นอยู่เรื่อยๆ ว่า เวลาที่เราภาวนา มีเพื่อนเป็นกำลังใจกัน โอเคดี แต่ว่าอย่าไปถึงกับขนาดที่ว่า ไปใช้เวลาในการคุยกันเยอะเกินไป เพราะว่าสุดท้าย การภาวนาต้องอาศัยตัวเอง ครูบาอาจารย์ ก็แค่บอกทาง เหมือนกับที่พระพุทธเจ้าสอน แค่บอกทาง การศึกษาธรรมะ สิ่งที่สำคัญเลยคือ ความอดทน และเข้มแข็งของตัวเอง ถึงจะผ่านได้ --คุณวรรณพ คอร์สตั้งใจธรรม ๒๕๖๑ วันที่ ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๖๑

"ดูหนังดูซีรี่ย์แล้วฟุ้งซ่าน ดีที่รู้จุดด้อยจุดอ่อนตัวเอง แต่ไม่แก้ตัวให้กิเลสนะ ถ้าเราแก้ตัวให้กิเลส ก็แก้ตัวไปเรื่อย ๆ เราจะอ่อนแอมากขึ้น ๆ ความอ่อนแอสะสมข้ามภพข้ามชาติ ชาติต่อไปบอกจะภาวนาให้พ้นทุกข์นะ ยาก เพราะเราสะสมอนุสัยที่อ่อนแอนี้ไป" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ บ้านสติ ขอนแก่น วันที่ ๒๖ สิงหาคม ๒๕๖๑