"การทำวิปัสสนาโดยการใช้เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน เป็นอารมณ์ของวิปัสสนาของสมถยานิก ผู้มีปัญญากล้า ผ่านกายมาแล้วเข้าสู่เวทนา ต้องใช้กำลังฌานหนุน ถึงจะคิดพิจารณาได้เห็นว่าเป็นไตรลักษณ์ เวทนาไม่ใช่เรา เพื่อให้เห็นขันธ์ 5 ไม่ใช่เรา พิจารณาพอขาดปุ๊ป จิตก็แยกออกมาเป็นจิตผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน ขึ้นมา เวทนาก็ขาดออก ขันธ์ก็แตก แล้วมันก็ซาบซึ้ง โอ้! เวทนาไม่ใช่เราจริง มันก็ทิ้ง คือ ถ่ายถอนความเห็นผิดนั่นแหละ ถ้ากำลังไม่พอ ดูไม่ไหว" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์สการเจริญสติและสมาธิในชีวิตประจำวัน กฟผ. ๑๔ ตุลาคม ๒๕๖๒

"สติที่ถูก สมาธิที่ถูก เป็นเรื่องจำเป็น ใช้เป็นกำลัง ถ้าไม่มีสัมมาสติ สัมมาสมาธิ มันทำไม่ไหว ต้องเกิดสติที่ถูก มีกำลัง ถึงจะเกิดสมาธิขึ้นมา ไม่ต้องเยอะแต่ให้มีหล่อเลี้ยงไว้ทุกวัน ให้เกิดความเคยชิน" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์สการเจริญสติและสมาธิในชีวิตประจำวัน กฟผ. ๑๔ ตุลาคม ๒๕๖๒

"เวลารู้สึกลมหายใจโดยไม่เพ่ง ลมหายใจเข้าออกจะไม่อึดอัด ไม่ได้บังคับลม ลมจะไหลเข้าไหลออกปลอดโปร่ง เพราะว่าจิตลืมที่จะยุ่งกับลม แต่มองความรู้สึกอยู่ ลมก็เลยเข้าออกธรรมชาติ ไม่ไปเจ้ากี้เจ้าการกับลม อย่างนี้จะทำให้รู้สบายๆ" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์สการเจริญสติและสมาธิในชีวิตประจำวัน กฟผ. ๑๓ ตุลาคม ๒๕๖๒

"อย่าพยายามรู้ตัว ให้หัดรู้สึกเท่าที่รู้ได้ ถ้าพยายามรู้ตัว มันจะอยากรู้ตลอดเวลา มันจะเพ่ง มันเกินธรรมชาติ สุดท้ายจะได้เพ่งแถมมา ธรรมชาติเมื่อมีความรู้สึก กระแสของจิตจะหดเข้ามา มันจะเข้ามาเอง จะกลับเข้ามาหาบ้าน เข้ามาหากายและใจ คอยสร้างความรู้สึก ให้มีกรรมฐานให้จิตอยู่ ต้องหางานให้จิตทำ รู้กายบ้าง รู้ใจบ้าง ให้จิตจำสภาวะรู้สึกให้ได้ ใหม่ๆ จิตยังจำไม่ได้ ต้องรู้สึกตัวบ่อยๆ แล้วก็สะสม พอจิตจำสภาวะได้ เกิดสติอัตโนมัติขึ้น" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์สการเจริญสติและสมาธิในชีวิตประจำวัน กฟผ. ๑๓ ตุลาคม ๒๕๖๒

"การฝึกรู้สึกจากการดูร่างกายขยับเข้าขยับออก นี่คือรูปเคลื่อนไหวและหยุดนิ่ง อย่างเวลาเราหายใจเข้า เห็นซี่โครงบานออกคือไหวแล้วก็หยุด ไม่ต้องรู้ว่าอะไรไหว แค่มีรูปหนึ่งที่เคลื่อนไหวแล้วก็หยุดแค่นี้เอง ใช้ความรู้สึก จับอาการ จับลักษณะ สนใจแค่ว่ามีสิ่งหนึ่งเคลื่อนไหวแล้วก็หยุด เหมือนการดูท้องพองยุบ ไม่ได้สนใจท้อง รู้แค่อาการลักษณะเคลื่อนไหวแล้วก็หยุด รู้รูปเคลื่อนไหวแล้วหยุด ไม่ได้อยู่ที่ท้องแต่อยู่ที่ใจ ใจเป็นคนรู้สึก เป็นอาการปรมัติรับรู้ด้วยความรู้สึก อย่างนี้คือฝึกรู้สึก ใช้หลักการณ์เดียวกันหมด" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์สการเจริญสติและสมาธิในชีวิตประจำวัน กฟผ. ๑๒ ตุลาคม ๒๕๖๒

"ถ้าสติเกิดเต็มที่ จิตจะมีสมาธิเกิดขึ้น ฟังเพลงก็ไม่รู้เรื่อง ฟังเพลงก็ไม่ได้แปลความหมาย เห็นแต่ความเป็นจริงของรูป นาม กาย ใจ สติอันนั้นประกอบด้วยความรู้สึก เป็นความรู้สึกตัว ในความรู้สึกตัวมีสมาธิเรียบร้อย เพราะฉะนั้นจะไม่รู้สึกถึงตัว คำว่าถึงตัวนี้ คือ ถึงจิต อันนี้เกิดสมาธิเรียบร้อยแล้ว" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์สการเจริญสติและสมาธิในชีวิตประจำวัน กฟผ. ๑๒ ตุลาคม ๒๕๖๒

"จิตที่ไหลไป เกิดแล้วก็ดับ จิตที่เป็นคนรู้คนดู เกิดแล้วก็ดับ ถ้าเรียนรู้ไปบ่อยๆ จะค่อยๆ เข้าใจ ค่อยๆ สะสมปัญญา เห็นเองว่า จิตเกิดแล้วก็ดับ จิตไม่ใช่ตัวเรา จิตไม่ใช่ตัวเรา บังคับก็ไม่ได้ เราฝึกไปแบบนี้ ฝึกไปบ่อยๆ จะเห็นเลยว่า จิตที่เกิด ดับ บังคับไม่ได้ จะเป็นตัวเราได้ยังไง" --พระอาจารย์สมชาย คอร์สการเจริญสติและสมาธิในชีวิตประจำวัน กฟผ. ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๖๒

"ธรรมะสุดท้ายที่จะต้องใช้คือ อดทน อดทนที่จะไม่ตามใจกิเลส อดทนที่จะแสวงหาธรรมะ มันไม่มีอะไรแน่นอนเลย เราไม่รู้นะ ว่าเราจะได้ฟังธรรมของพระพุทธเจ้าอีกสักเท่าไหร่ เพราะฉะนั้นเมื่อไหร่ที่มีโอกาสได้ฟังธรรมก็มาฟังเถอะ แล้วเวลาที่เรามา มาเจอกับคนที่มีเป้าหมายเดียวกัน ใจมันจะมีกำลัง มีความฮึกเหิม ที่จะมุ่งมั่นที่จะพ้นออกจากโลก แล้วมันรู้สึกว่า มันมีสติได้ง่าย ถ้าเราจมอยู่กับโลก อยู่ข้างนอก ซักพักหนึ่งเราก็โดนโลกดูดไป อินทรีย์เราไม่แกร่ง เข้มแข็งพอ เพราะฉะนั้นถ้าเรามีทางไหนที่จะช่วยให้มันกระตุ้นบ้าง อย่าไปยอมมัน ไม่ฉะนั้นเราก็โดนโลกดูดไป ไหลตามน้ำไป สุดท้ายก็เราก็ฮึดขึ้นมาไม่ไหว ถึงตอนนั้นก็ยอม ก็จมไปเรื่อยๆ ต้องเข้มแข็งด้วย เส้นทางนี้ต้องเข้มแข็งมาก ต้องเด็ดเดี่ยว" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ คอร์สเรียนรู้ตัวเองฯ บ้านสติ ๑๖ ตุลาคม ๒๕๖๒

"เครื่องอยู่ของจิตควรเป็นเครื่องอยู่ที่เราสามารถอยู่กับมันได้ทั้งวัน เพื่อที่จะไม่ให้มันหลงนาน เราจะได้มีสติเนืองๆ ไม่ใช่ว่าแค่ช่วงเวลาที่เราตั้งใจจะปฏิบัติในรูปแบบครึ่งชั่วโมง แล้วเราอยู่กับเครื่องอยู่แค่ครึ่งชั่วโมง เวลาที่เหลือ 23 ชั่วโมงกว่าหลงตลอด เครื่องอยู่ที่ว่าควรเป็นเครื่องอยู่ที่เราใช้เจริญสติในชีวิตประจำวันได้ เพราะทุกครั้งที่ลืมเครื่องอยู่ก็จะได้เกิดสติบ่อยๆ" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ "วางใจผิดกรรมฐานใดใดก็ผิด" คอร์สเรียนรู้ตัวเองในภาคปฏิบัติ บ้านสติ ๑๕ ตุลาคม ๒๕๖๒

"เวลาที่เรานั่งทำสมาธิหรือเดินจงกรม อย่าเพิ่งรู้กรรมฐานที่เราทำ เช่น เราดูร่างกายหายใจ อย่าเพิ่งเริ่ม ใช้คำว่ารู้ตัวทั่วพร้อมก่อน นั่งให้สบาย รู้ตัวก่อนว่าตัว(ร่างกาย)นี้นั่งอยู่ ทำสบายๆ รู้เล่นๆ เราทำเล่นๆ แต่เราได้ของจริงนะ เพราะเมื่อไหร่เราทำเล่นๆ เรามีความสุข เพราะความสุขเป็นเหตุใกล้ให้เกิดสมาธิ เราทำเหตุของสมาธิคือความสุข เมื่อเรานั่งแล้วเรารู้ตัวทั่วพร้อม เราโน้มน้อมถึงความสุข จากนั้นหายใจออกไปนิดหนึ่งก่อน แล้วก็เห็นร่างกายนี้หายใจเข้า ร่างกายนี้หายใจออก เราเป็นคนรู้มีจิตที่ไปดู การทำสมาธิแบบนี้ไม่จำเป็นต้องหลับตา ให้เปิดตา" --คุณมาลี ปาละวงศ์ ค่ายหมอน้องใหม่ใส่ใจธรรมะ ม.แม่ฟ้าหลวง ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"คนในโลกใบนี้แก้ทุกข์ด้วยวิธีต่างๆ โดยไม่ได้กลับมาเรียนรู้ทุกข์(ในกายในใจเรา)เลย เพราะลืมกายลืมใจทั้งวัน ในเมื่อเราลืมกายลืมใจ เราจะแยกรูปแยกนามไม่ได้ เราจะไม่มีโอกาสเรียนรู้ความจริงเลยว่า ตัวเราจริงๆมีหรือเปล่า จนกว่าเราจะเข้ามาดูมัน แต่เราต้องดูด้วยหลักการที่พระพุทธเจ้าสอนเรา คือมีสติจากนั้นทำสมาธิที่ประกอบด้วยความตั้งมั่น" --คุณมาลี ปาละวงศ์ ค่ายหมอน้องใหม่ใส่ใจธรรมะ ม.แม่ฟ้าหลวง ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"สติเกิดเองไม่ได้ บังคับให้เกิดก็ไม่ได้ แต่เรามีหน้าที่ฝึกมัน วิธีฝึกอันดับแรก คือคอยรู้กายรู้ใจบ่อยๆ ศัตรูที่ทำให้เรารู้กายรู้ใจไม่ได้คือเผลอไป เราจะเผลอไปบ่อยๆทางตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ คือหกช่องทางที่ทำให้เราขาดสติ ทำให้เราลืมรู้ทันความรู้สึกตัวเรา" --คุณมาลี ปาละวงศ์ ค่ายหมอน้องใหม่ใส่ใจธรรมะ ม.แม่ฟ้าหลวง ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"คำว่าสติง่ายไหม แค่เรากลับมารู้กาย กลับมารู้ใจเราได้ นี่คือเครื่องมืออันแรกในพุทธศาสนาที่จำเป็นต้องมี หลวงปู่หลวงตาเราสอนไว้ สติจำเป็นทุกที่สถานในกาลทุกเมื่อ จิตทุกดวงที่เป็นกุศลต้องประกอบสติ ถ้าเมื่อไหร่จิตดวงนั้นไม่มีสติ จิตดวงนั้นเป็นอกุศลแล้ว เช่น เมื่อสักครู่เพื่อนอยู่ข้างหลัง พวกเราเป็นห่วงเค้า ส่งทุกกำลังใจไปดู ใจที่ไหลไปตอนนั้นเราขาดสติเรียบร้อยแล้ว" --คุณมาลี ปาละวงศ์ ค่ายหมอน้องใหม่ใส่ใจธรรมะ ม.แม่ฟ้าหลวง ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"ในสมาธิทั้งหมดมี 3 ตัว คือ ขณิกสมาธิ อุปจารสมาธิ และ อัปปนาสมาธิ ในอุปจารสมาธิ กับ อัปปนาสมาธิ เป็นเรื่องของท่านที่ทำสมถะด้วยการทำฌาน ซึ่งพวกเราส่วนใหญ่เป็นจริตชอบคิด เราใช้ความคิดอยู่กับโลก ใช้ความคิดในการทำมาหากิน โอกาสที่ทำสมาธิ 2 ตัวนี้ต้องเรียกว่าเป็นไปไม่ได้เลย พระพุทธเจ้าไม่ทิ้งพวกเราซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่ ไม่ว่าจะครั้งพุทธกาลก็ดี หรือ ครั้งปัจจุบันก็ดี ท่านถึงมีขณิกสมาธิ สมาธิตัวนี้แหละที่เราฝึกกัน ไม่ว่าจะไหลไปที่ ตา หู กาย ความคิด ทุกครั้งที่ไหลไป เรารู้สึกตัวขึ้นมาหนึ่งครั้ง จิตตั้งมั่นหนึ่งครั้ง อันนั้นคือสมาธิที่เราเรียกว่า ขณิกสมาธิ คือ สมาธิที่ทีละขณะ ทีละขณะ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๑๒ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"เส้นทางนี้สำหรับคนกล้าและเข้มแข็งที่จะเดินไป ล้มแล้วต้องลุก คลุกฝุ่นก็ต้องคลาน แล้วไม่มีเวลาเหลือให้พวกเราแล้ว ทุกคนใช้เวลาแลกชีวิตของเราสั้นไปทุกวันๆ โลงศพไม่ได้ใส่คนแก่ โลงศพใส่คนตาย ตายเมื่อไรไม่รู้ แต่ถ้าเราเห็นการเกิดดับๆ ตลอดเวลา เราจะเข้าใจธรรมะของพระพุทธองค์ ว่าเกิดแก่เจ็บตายเป็นเรื่องปกติ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๑๒ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"ในสมาธิ บางครั้งจิตจะไหลไปที่กาย เช่น เราดูร่างกายนี้หายใจเข้า ร่างกายนี้หายใจออก จิตก็จะมาอยู่ตรงนี้ ให้รู้ทัน ส่วนใหญ่เราจะมาติดอยู่ตรงนี้ พอเราไม่รู้ทัน ว่าจิตมันถลำไปที่กายแล้ว ต่อไปสภาวะมันจะเริ่มนิ่ง ถ้าเรารู้ทันปุ๊บ จิตจะไม่นิ่ง เราเห็นเลยว่าจิตมันไหลมาที่กาย เรารู้ทันว่า อ้อ ไหลมาที่กาย สักพักจิตไหลไปคิด เรารู้ว่าไหลไปคิด จิตก็จะขึ้นวิถีการทำงานของเค้า ตามที่เค้าเป็น ในขณะที่นั่งสมาธิ เราไม่ขาดสติเลย เรารู้ทันจิตใจที่มันเปลี่ยนแปลงไป มันเปลี่ยนแปลงไปตรงไหนก็ได้" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๑๒ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"จิตเข้าใจ ไม่ใช่สมองเราเข้าใจ เพราะฉะนั้นถ้าเราเอาสมองเรียบเรียงมันจะไม่เข้าใจหรอก เพราะแทนที่เราจะรู้สภาวะตรงๆ ที่เราเห็น เราก็ไปอยู่ในความคิดที่เราพยายามจะเรียบเรียงว่ายังไงๆ มันพลาดจากสภาวะที่เราเห็นตรงหน้าแล้ว" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๑๒ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"ถ้าเราคอยขยันรู้ ขยันดู เราจะรู้ทันความอยากนั้น เราไม่ได้แก้ เรารู้ตรงๆ คือรู้ถูกต้องตามความเป็นจริง จิตขณะที่เรารู้ตัวนั่นแหละ เรามีสติเรียบร้อยแล้ว" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๑๒ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"ถ้าเรามีสภาวะอะไรที่บ่อยๆ เราดูตัวนั้น มันจะทำให้เราดูจิตง่ายขึ้น ดูสภาวะได้ดีขึ้น ไม่ใช่ว่าเรามีตัวนี้แล้วมันไม่ดี แล้วเราจะต้องแก้ ไม่ใช่นะคะ เรามีอะไรเราดูตามนั้น เพราะเราภาวนาตามทรัพยากรที่เรามี" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๑๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"จิตที่เกร็งคือมันเครียด มันมีการบังคับ จิตขณะนั้นมีโทสะ พอจิตมันมีโทะ มันเป็นอกุศล แล้วเราเริ่มนั่งสมาธิตั้งแต่จิตเป็นอกุศล มันเดินต่อไม่ไหว" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๑๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"อย่ากลัวผิด เราแค่จะมาดูว่ามันผิดตรงไหน สำคัญคือถ้าเรากลัวผิด แล้วเราไม่ยอมดูตัวผิด เราก็จะไม่รู้ว่าเราผิดตรงไหน คราวนี้มันก็จะผิดเยอะขึ้น เยอะขึ้น คราวนี้มันกลับรถยากเลยล่ะ บางทีต้องล้มกรรมฐานไปเลยด้วยซ้ำไป เพราะมันแก้ไม่ได้" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๑๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"ธรรมะจะสดๆ ร้อนๆ ณ ขณะจิตปัจจุบันที่เราเป็น ถ้าเรารู้ลงปัจจุบัน เราจะไม่พลาด สิ่งที่เราพลาด คือเราละเลยปัจจุบันข้างหน้าที่มันเกิดต่อหน้าต่อตาเรา ถ้าเราคอยสังเกตเนืองๆ เราจะอยู่กับปัจจุบันเนืองๆ ได้ แต่ไม่ใช่ต้องอยู่กับปัจจุบัน" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๑๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"พอเราเห็นจิตไหว จิตเคลื่อน เราเริ่มรู้สึกได้แล้ว จิตมันเริ่มทำงานได้แล้ว จิตมันเริ่มเป็นธรรมชาติมากขึ้น สภาวะแบบนี้สมัยก่อนหลวงพ่อจะใช้คำว่า "จิตตื่น" เมื่อก่อนเวลาใครจะไปอยู่วัด ถ้าจิตไม่ตื่นท่านไม่อนุญาต เพราะเข้าไปก็ไม่รู้เรื่อง ยังรู้สึกตัวไม่เป็น การที่เราเริ่มรู้สึกตัวเป็นได้ แสดงว่าเราเริ่มมีสติ รู้กาย รู้ใจ อย่างที่เค้าเป็น แล้วมันจะค่อยๆเพิ่ม" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"เวลาภาวนาแล้วไม่สบาย ระยะยาวเราจะไม่ยินดีกับการปฏิบัติ เพราะรู้สึกว่าไม่ได้ผล ไม่ได้ผลเพราะเราไม่รู้ว่าเราทำผิด รู้แต่ว่าไม่ได้ผล แล้วก็ดิ้นรนแก้ แต่ถ้าเราเข้าใจหลักภาวนา ว่าให้รู้ตามความเป็นจริง ถ้าเรารู้ลงเป็นปัจจุบันได้ ความไม่สบายนั้นจะดับไป ให้รู้ทีละขณะๆ ไป" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"กรรมฐานถ้าเรารู้หลัก มีสติ รู้กาย ตามความเป็นจริงด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง ใช้อะไรก็ได้ เพราะความเป็นจริงเป็นอะไรก็ได้ ไม่รู้สึกตัวเลย พอเรารู้ว่าไม่รู้สึกตัว อันนั้นรู้เรียบร้อยแล้ว แต่สภาวะที่เราไม่รู้สึกตัวเราไม่ชอบ สภาวะที่เราเผลอไปเราไม่ชอบ สภาวะที่ฟุ้งซ่านเราไม่ชอบ เราจะเอาแต่สงบ เราจะเอาแต่นิ่งๆ เราจะเอาแต่ไม่ฟุ้งซ่าน เราก็ฟังทุกกัณฑ์ หลวงพ่อบอกไม่เอาสงบนะ แต่พอเราลงมือปฎิบัติเราไม่สนใจคำสอนเลย อันนี้เราเป็นกันทุกคน" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"สิ่งที่เรามาเรียนรู้ เราจะมาเรียนรู้ว่า เวลาเราทำกรรมฐานเราไม่ได้เอาตัวจริงๆ เรามาทำ เราแทรกแซง เรามีการจัดการกับกายกับใจเรา ที่ไม่เหมือนกับธรรมชาติที่เราเป็นอยู่ปกติ สิ่งที่เราจะมาเรียนรู้ เรียนรู้ตรงนี้ เพราะฉะนั้นทุกท่านอย่ามัวแต่จะเดินเยอะๆ ให้สังเกตจิตของเราว่าเราเหมือนเดิมไหม ให้สังเกตกายเรา เราเดินเหมือนปกติในชีวิตประจำวันไหม เพราะสิ่งที่เราจะไปเรียนรู้ คือเรียนรู้ความจริง แต่พอเราเข้าหัวจงกรม พอเรานั่งสมาธิ ตัวจริงเราหายไปแล้วเราทำอย่างที่เราคิด" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"นิ่งรู้ว่านิ่ง รู้ทันว่าจิตขณะนี้มันนิ่ง ความนิ่งนี้คือสิ่งที่จิตไปรู้เข้า ความนิ่งไม่ใช่เรา เห็นไหมปิติแล้ว รู้ทันปิติเลย ปิติเกิดเองถูกไหม เดินปัญญาแบบนี้เลย นี่คือการเดินปัญญา แต่เราต้องนำร่องมันนิดนึง จิตมันไม่เคย ต้องช่วยมันนิดนึง ปิติเกิดเอง ปิติไม่ใช่เรา แล้วมันก็ดับเอง เราเห็นไตรลักษณ์เรียบร้อยแล้ว เห็นไหมมันเกิดแล้วมันดับ เราดูแบบนี้เราจะเห็นการเกิดดับ ไม่ใช่อยู่กับมันแล้วค้างอยู่อย่างนี้ มันไม่ใช่ทางที่เราจะไป เราจะเห็นสิ่งใดเกิดสิ่งนั้นดับ กายไม่ใช่เรา จิตนี้ไม่ใช่เรา นี่คือเส้นทางปัญญาขั้นแรก พระโสดาบันท่านเห็นแค่นี้ กิเลสยังไม่ได้ล้าง แต่เห็นความจริงจึงถอดถอนออกมาได้" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๙ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"งานหลักของเรา คือ การเจริญปัญญา แต่เราเจริญปัญญาไม่ได้ ถ้าเราไม่มีสมาธิที่ประกอบไปด้วยความตั้งมั่น ซึ่งความตั้งมั่นในขณะนั้นยังเป็นสมถะอยู่ แต่ไม่ใช่มุ่งสู่ความสงบ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๙ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"เราฟังมาแล้ว จิตไหลไปรู้ จิตเคลื่อนไปรู้ มันรู้ไปไหน มันไหลไปไหน มันไหลไปทางตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ เพราะฉะนั้น พวกเรา นักปฏิบัติ คำนี้หลอกหลอนเรา ว่าเราต้องทำอะไรขึ้นมาซักอย่างซึ่งไม่ปกติ ไม่ธรรมดา เรารู้แล้ว ว่าธรรมชาติของจิตมันไหลอย่างนี้ แต่พอเราลงมือนั่งสมาธิทำยังไง ต้องสงบ นึกออกไหม เรารู้ ว่าจิตมันต้องไหลไปทางตา หู จมูก ลิ้นกายใจ ฟังมาตั้งเยอะแล้ว อายตนะหก แต่พอลงมือปฏิบัติทำยังไง ต้องสงบ ต้องไม่ฟุ้งซ่าน" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในชีวิตประจำวัน เชียงราย ๙ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"ถ้าเรามีสติที่ถูกต้อง จิตมันเห็นสภาวะ มันเดินปัญญาของมันเอง ปัญญาเราไม่ได้ทำมันขึ้นมา ถ้าเราคิดจะทำปัญญา หมายความว่าเรามีความโลภที่จะทำ เมื่อมีความโลภ มีความอยาก เมื่อนั้นเราไม่ได้เดินปัญญา เพราะฉะนั้นเรารู้ทันไปด้วยความเป็นกลาง เมื่อรู้ทันความเป็นกลางแล้ว เห็นสภาวะตามความเป็นจริงแล้ว เมื่อนั้นมันจะแสดงไตรลักษณ์ให้เราเห็น เมื่อนั้นแหละมันเดินปัญญาของมันเอง จิตที่มันเห็นสภาวะนั่นคือจิตที่เดินปัญญา" --คุณซอง ณพัทธ์พล คุณาธนะเศรษฐ์ คอร์สเรียนรู้ตัวเองในขั้นพื้นฐาน หนองคาย ๒๘ กันยายน ๒๕๖๒

"คิดพุทโธแล้วรู้ทันจิต ตรงนี้คือการพัฒนาจิตใจ จากจิตที่ไม่มีคุณภาพ จะค่อยๆ มีคุณภาพมากขึ้น คือจะอยู่กับเนื้อกับตัวมากขึ้น ไม่งั้นก็เร่ร่อนไปเรื่อยๆ ไปรู้แต่เรื่องข้างนอก ไม่ได้สร้างประโยชน์ให้กับตัวเอง มีแต่ทำให้เกิดกิเลส แล้วกิเลสก็เข้ามาครอบงำใจ ให้ไปทำกรรมชั่วหยาบเพิ่มขึ้น พอกลับมารู้เนื้อรู้ตัว มีอะไรเกิดขึ้นในใจ มีกิเลสเกิดขึ้น มันรู้ทัน กิเลสก็ครอบงำใจไม่ได้ อันแรกที่ได้คือ รักษาศีลได้อย่างอัตโนมัติ" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ คอร์สเรียนรู้ตัวเองในขั้นพื้นฐาน หนองคาย ๒๘ กันยายน ๒๕๖๒

"อยู่ที่เราภาวนาเอาจริงเอาจังแค่ไหน ถ้าเราเอาจริง เราก็ได้ของจริง เอาจริงเอาจังในที่นี้ ไม่ได้หมายความว่ายิ่งอยากจะได้ดูเยอะนะ แต่ว่าคอยตามดูเรื่อยๆ ไม่ปล่อยให้ตัวเองว่าง ให้ตัวเองหลงไป" --คุณซอง ณพัทธ์พล คุณาธนะเศรษฐ์ คอร์สเรียนรู้ตัวเองในขั้นพื้นฐาน หนองคาย ๒๗ กันยายน ๒๕๖๒

"ฟังเยอะไม่ได้ทำให้เข้าใจ สิ่งที่ฟังเป็นปัญญาของพระพุทธเจ้า ปัญญาของพ่อแม่ครูอาจารย์ แต่เมื่อเข้าใจหลักแล้ว เราต้องปฏิบัติเอาเอง ให้เห็นของจริงในกายในใจเรา เห็นการเคลื่อนไหว การเปลี่ยนแปลงของร่างกาย ของจิตใจ ซึ่งมันเคลื่อนไหวและเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา เมื่อไหร่ที่เห็นความจริงตรงนี้มากเข้า มันจะกลายเป็นปัญญาตัวเอง มันเป็นปัญญาที่เกิดขึ้นจากการที่จิตเห็นความจริง จนมันประจักษ์ต่อความจริง มันไม่ได้คิด" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ คอร์สเรียนรู้ตัวเองในขั้นพื้นฐาน หนองคาย ๒๗ กันยายน ๒๕๖๒

"นักภาวนารู้ลงปัจจุบันแล้วจะไม่พลาด ในชีวิตทุกวันนี้เราวุ่นวายกับสิ่งที่เกิดไปแล้ว แล้วก็กังวลสิ่งที่ยังไม่มา สิ่งที่เราพลาดคือปัจจุบันขณะ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ มสธ. ๒๒ กันยายน ๒๕๖๒

"ถ้าเราสามารถรู้สึกตัวอยู่กับปัจจุบัน มีสติอยู่กับเนื้อกับตัวก่อน สามารถเห็นการเปลี่ยนแปลงของร่างกายจิตใจ เมื่อเรามีสติอยู่บ่อยๆ แล้ว เราก็สามารถพัฒนาเป็นปัญญาได้ ปัญญาที่จะเห็น ก็จะเห็นแค่ว่า ไม่ว่าจะเป็นความสุข ความทุกข์ ความเฉยๆ ที่เกิดขึ้น มันสามารถเกิดขึ้นแล้วก็หายไป เดี๋ยวก็สุข เดี๋ยวก็ทุกข์ เดี๋ยวก็เฉยๆ หมุนเวียนเปลี่ยนไปเรื่อยๆ เดี๋ยวก็จะเห็นร่างกายหายใจเข้า หายใจออก หมุนเวียนเปลี่ยนไปเรื่อยๆ เดี๋ยวก็จะเห็นจิตมีความยินดี มียินร้าย มีความโกรธ มีความโลภ มีความเผลอไป ถ้าเราเห็นได้บ่อยๆ ด้วยใจที่สบายๆ ด้วยจิตที่ตั้งมั่น มีการแยกกันระหว่างกายกับใจ ต่อไปปัญญาก็จะค่อยๆ เกิดขึ้น ปัญญาเห็นความเปลี่ยนแปลง เห็นความเกิดขึ้น แล้วก็ตั้งอยู่ ดับไปของสภาวะทั้งหลาย" --คุณวรรณพ จันทร์สว่าง บ้านจิตสบาย ๑๔ กันยายน ๒๕๖๒

"จากการที่เราฝึก มันจะค่อยๆ เรียนรู้ ศีล สมาธิ ปัญญา จะค่อยๆ สมดุลกันมากขึ้น ถ้าสติอ่อน เราไม่ได้ทำให้สมาธิลดลง แต่เราเพิ่มสติให้มากขึ้น มันไม่ค่อยเดินปัญญา เราก็เดินปัญญามากขึ้น มันจะค่อยๆ ขึ้นเสมอกันไปเรื่อยๆ จนกระทั่งมันเต็ม เต็มของมันเอง เราไม่รู้ว่าเมื่อไหร่มันจะเต็ม ตรงนี้แหละ ที่เราต้องสม่ำเสมอ และต่อเนื่อง" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ คอร์สค่ายธรรมเข้าพรรษา ๑๓ กันยายน ๒๕๖๒

"ความคิดของเรา ตัวร้ายเลย ตัวทำร้าย ตัวพาเราไปทำโน่น ทำนี่ ตัวนี้ล่ะ พอเราดูตัวนี้ เราจะเจริญขึ้นไปเรื่อยๆ ถ้าคนที่เต็มใจจะขูดกิเลสตัวเอง แล้วเราดู แล้วเราจะรู้สึก เราไม่ยอม กิเลสเรามันท่วมอกไปหมดเลย มีแต่กิเลสทั้งนั้น แต่ทุกครั้งที่เราเห็น ใจเราเจริญขึ้นเรื่อยๆ" --คุณซอง ณพัทธ์พล คุณาธนะเศรษฐ์ คอร์สค่ายธรรมเข้าพรรษา ๑๓ กันยายน ๒๕๖๒

"เราให้จิตนี้ทำงานวิจัย เห็นสภาวะที่เปลี่ยนไปเรื่อยๆ ทำงานวิจัยไปเรื่อยๆ เก็บข้อมูลไปเรื่อยๆ เก็บข้อมูลพอ จิตเขาจะสรุปความรู้ แล้วตอนนั้น อริยมรรคถึงจะเกิด แต่ขั้นตอนนี้ต้องใช้เวลา ต้องใช้ความอดทน เราเกิด ตาย มานับภพนับชาติไม่ถ้วน ไม่รู้เท่าไหร่แล้ว การที่จะเปลี่ยนจากความเห็นผิด มาเป็นเห็นถูก ต้องสะสมข้อมูลให้พอ มาถึงจุดนี้ มีธรรมะตัวหนึ่งที่เราต้องใช้ คือความอดทน มันแทบจะเรียกว่า เราต้องภาวนากันทั้งชีวิตเลย" --คุณแม่ชีอรนุช คอร์สค่ายธรรมเข้าพรรษา ๑๓ กันยายน ๒๕๖๒

"ทุกวันในชีวิตประจำวัน มีอะไรมากระทบหกช่องทางให้มีสติเนืองๆ อยู่กับกรรมฐาน อยู่กับคำบริกรรมของเราไป อยู่กับกรรมฐานบางคนดูกายก็รู้ ดูกายไป ดูลมหายใจก็ได้ ตอนที่ไม่ได้ทำงานหรือตอนหลับ แทนที่จะปล่อยให้มันฟุ่งซ่านไป เราก็รู้เนื้อรู้ตัวอย่างนี้ทั้งวัน ดูกายดูใจทำงาน ถ้าเราทำในรูปแบบ เราเห็นสภาวะทางร่างกายทางจิตใจอยู่เนืองๆ เราเห็นจิตที่เคลื่อยบ่อยๆ เห็นสภาวะตรงตามความเป็นจริง มันจะเกิดจิตตั้งมั่นขึ้นมา และจิตตั้งมั่นนั้นคือจิตที่เรียกว่า สัมมาสมาธิ จิตตั้งมั่น รู้เนื้อรู้ตัวนี้คืออันเดียวกัน" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ คอร์สค่ายธรรมเข้าพรรษา ๑๒ กันยายน ๒๕๖๒

"รักษาศีลได้แล้ว ฝึกสติเอา ดูอะไรไม่ได้ ก็ดูร่างกายทำงานไป จิตใจเราดูได้ เราก็ดูไป ความสุข ความทุกข์ ความเฉยๆ เราดูได้ เราดูไป หรือว่ากิเลสอะไรมันเกิดขึ้นมา เราก็คอยรู้ทันไป เรารู้ไป เริ่มแรกเราเรียกให้สติมันเกิด เราอย่าไปดูถูกว่า ฝึกกรรมฐาน เราฝึกแค่นี้หรอ แต่จริงๆ ฝึกแค่นี้แหละ ถ้าเราฝึกได้ มันพัฒนาต่อ มันไปได้เอง แต่ถ้ามันฝึกไม่ได้ มันพัฒนาต่อไม่ได้" --พระอาจารย์สมชาย กิตฺติญาโณ คอร์สค่ายธรรมเข้าพรรษา ๑๒ กันยายน ๒๕๖๒

"ตั้งใจจะรักษาศีล พอทำไปเรื่อยๆ ใจก็คุ้นเคยกับการมีศีล ต่อไปนอกจากใจที่เป็นปกติดีแล้ว มันจะเป็นบารมีของเรา รักษาไปเรื่อยๆ พอใจเราเป็นปกติเรามีบารมี เรานึกถึงศีลทีไร เราจะมีความอุ่นใจ สมาธิจะเกิดได้ง่าย นี่เป็นวิธีเล็กๆ ง่ายๆ พอเรารักษาหรือทำข้อวัตรอะไรที่ทำไว้นานๆ สักสามสี่เดือน แล้วย้อนนึกถึงทีไร เราจะรู้สึกมันเป็นกำลังของจิตอย่างหนึ่งที่เราสามารถทำได้ ตรงนี้เรียกว่าบารมี พอเราภาวนาไปเรื่อยๆ บารมีมันเป็นกำลังของจิตที่ทำให้เรามีสมาธิ แล้วต่อยอดในการเดินปัญญาเป็นลำดับ" --คุณซอง ณพัทธ์พล คุณาธนะเศรษฐ์ คอร์สค่ายธรรมเข้าพรรษา ๑๒ กันยายน ๒๕๖๒

"ถ้าจิตมันมีปัญญาพอ มันทวนมาดูเลยว่าจิตที่มันเกิดแล้วดับ จิตที่มันไหลเกิดแล้วดับไป ไม่มีตัวตนแทรกอยู่ กระทั่งจิตผู้รู้เกิดมาแล้วมันก็ดับไปไม่มีตัวตนแทรกอยู่ ถ้าจิตผู้รู้มันเป็นตัวตน หรือว่าจิตที่มันไหลไปมันเป็นตัวตน มันต้องบังคับได้ สั่งมันได้ แต่นี้บังคับไม่ได้ สั่งก็ไม่ได้ ถ้าเรียนมาถึงตรงนี้จะเห็นว่าจิตเกิดแล้วดับ ไม่มีตัวตนแทรกอยู่ตรงไหนเลย ตัวนี้เรียกว่าตีศัตรูเข้ามาถึงตัวจิตแล้ว ถ้ามีปัญญาเพียงพอมันย้อนกลับทวนมาดูว่าที่จิตก็ไม่มีตัวเรา จะเกิดอริยมรรคได้" --พระอาจารย์สมชาย กิตฺติญาโณ คอร์สกลุ่มธรรมทาน ๖ กันยายน ๒๕๖๒

"รู้ซื่อๆ รู้ง่ายๆ เส้นนี้ผิดหมดแหละ อย่าตกใจ แต่เราต้องรู้ว่าผิดตรงไหน ทันทีที่เรารู้ว่าผิดตรงไหน เราจะรู้ว่าที่ถูกมันเป็นยังไง เราเรียนรู้สิ่งที่ผิด เราไม่ได้ทำสิ่งที่ถูกขึ้นมา พอคุณรู้ว่าผิดยังไง มันจะรู้ว่าถูกคืออะไร แต่ทุกวันนี้ เราพยายามจะทำสิ่งที่ถูกขึ้นมา มันผิดตรงที่เราทำนี่แหละ และเราก็อยากได้เร็วๆ แต่ข้อเท็จจริงเราไปทำให้มันช้า เพราะเราทำขึ้นมาทั้งหมด แต่เรารู้แค่ว่าทำ ไม่ได้ห้ามทำ มันไม่มีใครไม่ทำหรอก มันอดทำไม่ได้" --คุณมาลี ปาละวงศ์ บ้านจิตสบาย ๔ สิงหาคม ๒๕๖๒

"นักภาวนา อย่าลืม ถ้ารู้ลงปัจจุบันจะไม่พลาด สิ่งที่เราพลาดคือเราไม่รู้ลงปัจจุบัน เราจะไปเอาอดีตที่แก้ไขไม่ได้ จะไปเอาอนาคตที่เราก็คาดหวังไม่ได้จริง สุดท้ายเราได้ทุกข์มา" --คุณมาลี ปาละวงศ์ บ้านจิตสบาย ๔ สิงหาคม ๒๕๖๒

"สิ่งที่เราจะพัฒนาตัวเองได้ เราต้องดูตัวเองให้ออก หลวงพ่อจะสอนให้นักภาวนาสามารถที่จะดูได้ด้วยตัวเอง ช่วยตัวเองได้ ที่เราเรียกว่า โยนิโสมนสิการ เพราะถ้าเรายังเที่ยวไปถามใคร ไม่มีใครรู้เท่ากับตัวเราหรอก" --คุณมาลี ปาละวงศ์ บ้านจิตสบาย ๔ สิงหาคม ๒๕๖๒

"การปฏิบัติต้องทำเอง ต้องสร้างความสม่ำเสมอ อันนี้สำคัญมาก ทำทุกวันห้ามขาด ทำเวลาเดิมซ้ำๆ ให้เกิดความเคยชิน ชินเมื่อไรก็เกิดเป็นนิสัย นี้ก็ไม่ยากแล้ว ถ้าทำบ้างไม่ทำบ้างสุดท้ายก็เลิก มันจะมีลำบากช่วงแรกนิดเดียว ทำแล้วยังไม่เห็นผลก็ต้องหาวิธีที่ง่ายที่สุด ที่ทำแล้วไม่ซับซ้อนและเห็นผลเร็ว จะได้เกิดกำลังใจ" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์สสัมมาสติสัมมาสมาธิในภาคการปฏิบัติ๒ โดยบ้านสติและกองบุญอธิจิตฺต โพธิ ๒๕ สิงหาคม ๒๕๖๒

"จิตถึงฐาน หน้าตาเป็นยังไง มันก็เหมือนความหวาน ความเค็ม อธิบายได้ไหม เมื่อถึงเวลาก็รู้เอง อธิบายเทียบเคียงได้ว่า มันมีความชัด มีความตั้งมั่น มีภาวะรู้เด่นขึ้นมา ตั้งมั่นถึงกายถึงใจชัดโดยไม่ใช่เพ่ง ไม่ต้องรักษา ธาตุรู้มันเด่นขึ้นมา เป็นอัตโนมัติ หมดเหตุก็ดับไป มันไม่ใช่ดวงเดียว แต่เกิดดับอยู่ที่เดียว กำลังสมาธิมันหนุนให้ต่อเนื่อง เกิดดับอยู่ที่เก่า อยู่ที่ฐาน" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์สสัมมาสติสัมมาสมาธิในภาคการปฏิบัติ๒ โดยบ้านสติและกองบุญอธิจิตฺต โพธิ ๒๔ สิงหาคม ๒๕๖๒

"ความชำนาญเกิดขึ้น ความรู้สึกหัดรู้สึกก็จะแก่กล้าขึ้นเรื่อยๆ สุดท้ายจิตถูกสอนให้สักแต่ว่ารู้เป็น สักแต่ว่ารู้สึกเป็น สุดท้ายจิตมีธรรมชาติของการถูกสอน สุดท้ายเมื่อสอนแล้วมันทำเอง พอทำเอง ความรู้สึกของจริงก็ออกมา เค้าเรียกว่า Automatic ตอนนั้น สมาธิที่เกิดขึ้นเป็นขณะจะเกิดขึ้นทันที รู้ชัดขึ้นมา" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์สสัมมาสติสัมมาสมาธิในภาคการปฏิบัติ๒ โดยบ้านสติและกองบุญอธิจิตฺต โพธิ ๒๔ สิงหาคม ๒๕๖๒

"วิปัสสนายานิกเป็นอย่างนี้ จะเห็นสภาวะไม่ค่อยชัด บางทีผลลัพธ์เปลี่ยนไปแล้ว แต่มองไม่เห็น มันต้องทำเยอะๆ เพราะกำลังมันน้อย กำลังสมาธิมันเหมือนแว่นขยาย ทำให้เห็นสภาวะชัด ตัวภาวะเกิดดับของรูปนาม มีสมาธิเป็นตัวสำคัญ จะทำให้เห็นช่องว่างคั่น เห็นภวังคจิตที่มันขาด แล้วเกิดจิตดวงใหม่ขึ้นมา ถ้ากำลังน้อย มันจะเห็นว่าตัวนี้หายไป แล้วมีตัวนี้ แต่ตรงกลางตรงที่มันเป็น เหมือนหายไปเลย วู๊บ! มันขาดดับ แล้วตัวใหม่เกิดขึ้น มันมองไม่ค่อยเห็น เพราะว่ากำลังมันน้อย แต่ทำบ่อยๆ ก็เห็น ไม่ใช่ไม่เห็นนะ แต่ต้องเติมไปอีก" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์สสัมมาสติสัมมาสมาธิในภาคการปฏิบัติ๒ โดยบ้านสติและกองบุญอธิจิตฺต โพธิ ๒๓ สิงหาคม ๒๕๖๒

"บริกรรมแล้วรู้เผลอ เพ่งก็รู้ เผลอก็รู้ ถ้าวันไหนฟุ้งซ่าน ก็จะเผลอมากกว่าเพ่ง ถ้าวันไหนไม่ค่อยฟุ้ง ก็จะเพ่งมากกว่าเผลอ ก็รู้ไปหมดนั่นแหละ" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์สสัมมาสติสัมมาสมาธิในภาคการปฏิบัติ๒ โดยบ้านสติและกองบุญอธิจิตฺต โพธิ ๒๓ สิงหาคม ๒๕๖๒

"เราฝึกดูกายดูใจไปเรื่อยๆ แปรงฟันก็ทำได้ ก่อนนอนแทนที่จะคิดนู่นคิดนี่ เราก็มารู้สึกไป บริกรรมไป หรือดูลมไป จิตเผลอรู้ ถ้ามันเคยชิน พอหลับตาจะนอนมันก็ย้อนมาดู จิตมันระลึกได้ว่าต้องมาดู เพราะมีความเคยชิน เพราะฉะนั้นต้องสร้างความเคยชิน สร้างนิสัยใหม่ ถึงเวลาจิตจะรู้ว่างานตรงนี้ต้องทำ งานตัวนี้ต้องทำก่อน พอว่างปุ๊บก็ทำ พอทำแล้วการภาวนาก็เจริญขึ้นๆ" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์สสัมมาสติสัมมาสมาธิในภาคการปฏิบัติ๒ โดยบ้านสติและกองบุญอธิจิตฺต โพธิ ๒๒ สิงหาคม ๒๕๖๒

"ธรรมชาติของใจฝึกได้สอนได้ แต่อย่าไปบังคับ บังคับไม่ได้ เช่นเราขยับมือแล้วหยุด เรารู้ว่าไหวแล้วก็หยุด เรารู้ได้เลยโดยไม่ต้องเอาใจลงไปดู รู้ได้เลย รู้ทันที มันไม่ต้องไปรู้ว่านั่นเป็นมือ รู้แค่ว่ามีสิ่งหนึ่งเคลื่อนไหวแล้วหยุด ไม่ต้องหารายละเอียด เราต้องการหัดวางใจประมาณนั้น เรียกว่าหัดรู้สึก รู้ด้วยใจ พอหัดรู้สึกบ่อยๆ ใจถูกสอนให้หัดรู้สึก ใจจำสิ่งนี้ได้ อีกหน่อยความรู้สึกแท้จริงจะเกิดขึ้น มันรู้สึกเอง และในนี้จะมีสมาธิซ่อนอยู่เรียบร้อยแล้ว นี่คือการเจริญสติ หัดรู้กายรู้ใจทำแบบนี้ หลักการจริงๆ มีแค่นี้ แต่วิธีต่างๆ มันเป็นอุบาย หลักก็คือให้รู้สึก" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์สสัมมาสติสัมมาสมาธิในภาคการปฏิบัติ๒ โดยบ้านสติและกองบุญอธิจิตฺต โพธิ ๒๒ สิงหาคม ๒๕๖๒

"ถ้าจะรักษาศีลให้ดีๆ ที่จริงก็คือให้มีสติ ถ้ามีสติรู้ทันใจเราที่จะทำผิดศีล มันจะไม่ทำ อันนี้เรียกว่า มีอินทรีย์สังวร คือสำรวมตาหูจมูกลิ้นกายใจ เวลามันไปกระทบผัสสะ จิตมันอยากทำบาป หรืออยากทำชั่ว มันมีสติ ความอยากที่จะทำชั่วมันดับไป ใจมันจะเป็นปกติ ถ้าเราฝึกสติได้ ศีลจะอัตโนมัติ   ฝึกศีลจน มีหิริโอตตัปปะ  ใจเราจะรู้สึกว่าเราไม่อยากทำชั่ว   กลัวว่าผลของความชั่วที่ทำจะให้ผล" --พระอาจารย์สมชาย วัดสวนสันติธรรม ๑๘ สิงหาคม ๒๕๖๒

"อย่ากลัวผิด หลวงพ่อสอนบอกว่า ในระหว่างที่เราปฏิบัติไป เราจะเรียนรู้สิ่งที่เราทำผิด พอเราเรียนรู้สิ่งที่เราทำผิด เราถึงจะรู้ว่าถูกเป็นยังไง เพราะสิ่งที่ถูกเราไม่ได้ทำขึ้นมา ถ้าเมื่อไหร่เราทำอันนั้นไม่ถูก" --คุณมาลี ปาละวงศ์ มสธ. ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"เห็นอะไร เราดูอย่างนั้นเลย เราไม่เจาะจง ว่าจะไปดูตัวนั้น ว่าจะไปดูตัวนี้ แล้วแต่จิตเค้าจะดู อะไรมันเด่นจิตจะดูตัวนั้น เรามีหน้าที่รู้อย่างที่เขาเป็น รู้เท่าที่รู้ได้ รู้ไม่ทันก็ไม่เป็นไร" --คุณมาลี ปาละวงศ์ เส้นทางไปสู่วิปัสสนากรรมฐาน หาดใหญ่ ๑ มิถุนายน ๒๕๖๒

"ถ้าเราเดินวิปัสสนา ไม่มีคำว่า แก้ ไม่มีคำว่า ห้าม ไม่มีคำว่า ต้อง ไม่มีคำว่า เปลี่ยน ไม่มีคำว่า อย่า รู้อย่างที่เขาเป็น เพราะทุกอย่างเป็นไตรลักษณ์ เราภาวนาเพื่อมาเห็นไตรลักษณ์ของกายกับใจ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ เส้นทางไปสู่วิปัสสนากรรมฐาน หาดใหญ่ ๑ มิถุนายน ๒๕๖๒

"เมื่อไรที่เรารู้สึกว่ามันยาก ให้รู้ว่าเราทำอะไรผิดอยู่ เพราะพระพุทธเจ้าจะไม่สอนอะไรที่ยากเลย ท่านมีครอบครัว ท่านมีหน้าที่การงานยิ่งใหญ่กว่าเรามากมาย ท่านยังภาวนาได้ กิเลสที่พวกเรามี พระพุทธองค์ก็มีเฉกเช่นเรา เพราะฉะนั้นสิ่งที่ท่านทำ เราทำได้ แต่เราค่อยๆ ศึกษา ค่อยๆ ดู มันยากตรงที่มันทวนกับความรู้สึกของพวกเรา มันยากตรงมันทวนกับสิ่งที่เราคุ้นเคยมา เพราะฉะนั้นเราแค่ดูตรงนี้" --คุณมาลี ปาละวงศ์ เส้นทางไปสู่วิปัสสนากรรมฐาน หาดใหญ่ ๑ มิถุนายน ๒๕๖๒

"พื้นฐานชาวพุทธเราต้องรักษาศีล ๕ ให้บริบูรณ์ เราต้องรักษาศีล ๕ ให้สะอาด ให้ดี จะรักษาศีล ๕ ได้ดี มีธรรมะตัวหนึ่งที่เราต้องคอยใส่ใจ เรียกว่า 'ธรรมโลกบาล' หรือ ธรรมคุ้มครองโลก คือมีหิริกับโอตัปปะ ให้เรามีหิริ ละอายบาป สมมติเราตั้งใจจะไปทำบาป ถ้ามันละอายใจ มันก็จะไม่ทำบาป มีโอตัปปะ คือความเกรงกลัวผลของบาป สมมติเราไปทำบาปไปแล้ว ทำชั่วไปแล้ว ยังไงวันหนึ่งผลของกรรมชั่วต้องกลับมาหาเรา ถ้าเรามีคุณธรรม ๒ ข้อนี้ มันจะทำให้เรารักษาศีลได้ดี ศีลของเราจะสะอาด เราจะไม่ต้องกลัวว่าผลในข้างหน้ามันจะไม่ดี" --พระอาจารย์สมชาย คอร์สชอบธรรม ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"ส่วนใหญ่ความทุกข์ตามหลังความคิดมา ต้องคิดเรื่องที่ทุกข์ก่อนมันถึงจะทุกข์ ถ้าเราจะสู้กับมัน เราก็ตัดวงจรมันก่อน คือไม่ปล่อยให้มันคิดไปเรื่อยๆ ครูบาอาจารย์บางองค์ท่านใช้วิธีเดินจงกรมสู้เอา ถ้าไม่เลิกคิดเรื่องนี้ก็จะไม่เลิกเดิน ใจต้องเข็มแข็งอย่างนี้ถึงจะสู้ความทุกข์ได้" --คุณแม่ชีอรนุช คอร์สชอบธรรม ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"ถ้าทั้งวันเราหมั่นย้อนกลับมารู้สึกถึงความมีอยู่ของกายของใจบ่อยๆ แทนที่จะปล่อยให้หลงไปนานๆ ก็คือเพิ่มให้มีสติบ่อยๆ มันจะเอื้อให้ตอนที่ทำในรูปแบบมีสมาธิได้ง่าย มันจะไม่ฟุ้งไปเยอะหรือฟุ้งไปนาน และการที่เรามีสมาธิตอนทำในรูปแบบ มันก็จะเป็นกำลังให้ในชีวิตประจำวันมีสติได้บ่อยขึ้น เราเคล้าเคลียอยู่กับกายกับใจได้บ่อยขึ้น มันช่วยกันทั้งสองฝั่ง ถ้าอย่างใดอย่างหนึ่งขาดไป มันล่ม มันจะค่อยๆ เสื่อมไป เพราะธรรมชาติของโลกมันดึงดูดอยู่แล้ว ใจเราเคยชินและพร้อมที่จะไปกับโลกตลอดอยู่แล้ว" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ คอร์สชอบธรรม ๒๐ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"ถามว่ากรรมฐานอะไรดี วัดผลตัวเองว่า วันหนึ่งทำแล้วเกิดสติแค่ไหน ทำแล้วจิตเราสบายหรือเปล่า ถ้า 'พุทโธ' แล้วรู้สึกว่ายังไม่แน่ใจว่าดีหรือเปล่า ลอง 'พุทโธ' อย่างที่บอกดู 'พุทโธ' ไปเรื่อยๆ แล้วจิตไหลไปแล้วรู้ ไหลไปแล้วรู้ แต่ไม่บังคับไว้ที่ 'พุทโธ' จะทำอะไรก็แล้วแต่ 'พุทโธ' ไป แล้วหลงเมื่อไหร่ก็รู้ เพราะว่าทุกครั้งที่เห็นว่า 'พุทโธ' หาย นี่ก็คือมีสติแล้วหนึ่งครั้ง" --คุณซอง ณพัทธ์พล คุณาธนะเศรษฐ์ คอร์สชอบธรรม ๒๐ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"เราภาวนาเราเรียนรู้ตัวเอง เรียนรู้ความชั่วของตัวเองนี่แหละ แล้วเราปลอกลอกกิเลส นั่นน่ะคือดี คือเรามีสติรู้เห็นกิเลสตัวเองมากเท่าไหร่ นั่นคือดี มันคนละเรื่องกับการที่ว่า ภาวนาแล้วดี ถ้าภาวนาแล้วจิตมันดี มีกำลังมาก แล้วจะบรรลุธรรม อันนี้ไม่ใช่ อันนี้เค้าเรียกว่า เราเข้าใจผิด เราไปคิดว่าเดี๋ยวมันจะดีขึ้นไปเรื่อยๆ ต่อไปจะดี เราจะเป็นคนดีขึ้นไปเรื่อยๆ ถึงขั้นนึงเราก็บรรลุธรรม มันไม่ใช่" --คุณซอง ณพัทธ์พล คุณาธนะเศรษฐ์ คอร์สชอบธรรม ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"ตรงที่เราเห็นจิตที่เคลื่อน ตรงนั้น ขณะนั้น มันเกิดสติขึ้น เพราะมันจำสภาวะของการเคลื่อน หรือการหลงไปได้ และขณะที่เกิดสติตรงนั้น มันเกิดสมาธิขึ้นโดยอัตโนมัติ เพราะทันทีที่รู้ จิตมันก็ไม่เคลื่อน ก็คือตั้งมั่นขึ้นมา เกิดสมาธิที่ถูกต้อง นี่แหละ คือ จิตที่ตั้งมั่น" --คุณนิติยา เพ็ชรไพบูลย์ คอร์สชอบธรรม ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"สมถะเหมือนราวบันได วิปัสสนามันคือตอนก้าวไป เรามีสมถะ เรามีราว เรามีหลัก มันจะไม่ล้ม แต่เราเจริญวิปัสสนารวดเดียวเป็นไปไม่ได้ มันต้องมีฐานรองรับ ถ้าฐานเราเข้าใจ หลักเราแม่น จะก้าวได้อย่างค่อยเป็นค่อยไป เวลาล้ม ล้มแล้วรู้ว่าหลักมันอยู่ตรงไหน" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๘ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"พระธรรมคำสั่งสอนคือตัวแทนของพระพุทธเจ้า ถ้าเราค่อยๆ ศึกษาไปเรื่อยๆ แล้วศึกษาเรื่องอะไร? เรื่องทุกข์ การที่เราจะรู้ทุกข์ได้ เราก็ต้องมารู้กายรู้ใจเรา เราถึงจะรู้ว่า ทุกข์มันเป็นอย่างไร ทุกข์มันเป็นอย่างไร ความจริงมันเป็นอย่างไร นั่นคือ วิปัสสนากรรมฐาน ที่เราค่อยๆ ศึกษา เราค่อยๆ ลงมือปฏิบัติ ความรู้ ความเข้าใจ เราจะพัฒนาไปเรื่อยๆ เมื่อเราพัฒนาไปถึงจุดนึง เราจะเห็นถูกต้องตามความเป็นจริงได้ ความเป็นจริงว่า กายนี้เรามีไหม? จิตใจนี้เรามีไหม? เพราะฉะนั้น หัวใจของการปฏิบัติจริงๆ อยู่ในชีวิตประจำวัน" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๘ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"สัจจะแห่งธรรมะ ถ้าเราเห็นสิ่งใดเกิด สิ่งนั้นมันดับ ถ้าเราเห็นถูกต้องตามปัจจุบันขณะที่มันทำงานอยู่ มันก็จะดับ ถ้าเรารู้ตรงๆ แล้วมันไม่ดับ สภาวะนั้นคือสงสัย ทำไมมันไม่ดับ อยากให้มันดับ ทำไมมันไม่ดับ สงสัย มันก็จะเกิดสภาวะต่างๆ ที่สามารถเห็นได้ต่อ แต่ถ้าเราเห็นอย่างนี้ปุ๊บเราแก้ สภาวะนี้จะค้างอยู่ นั่งสมาธิทีไรก็มาค้างอยู่ตรงนี้ มันค้างอยู่มันไม่หายไป เพราะเราไม่รู้ปัจจุบันขณะที่มันเป็น" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๗ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"เวลาเรานั่งสมาธิ ถ้ามันนิ่งให้รู้ทันว่านิ่ง รู้ทันความนิ่งตรงนั้น รู้ทันไปเลย รู้อย่างที่มันเป็น พอเรารู้ทันอย่างที่มันเป็น เดี๋ยวจิตมันจะทำงานต่อ ให้เราดูไปอีก เช่น ถ้าเราเห็นว่ามันเต้น ถ้าเราสงสัย สภาวะนี้สงสัย เรารู้ทันความสงสัยนั้น จิตมันก็จะทำงานต่อ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๗ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"ไม่ต้องท้อ มันเป็นไตรลักษณ์ ไม่ต้องกลัว ยังไงจิตก็เป็นไตรลักษณ์ เพ่งก็เป็นไตรลักษณ์ รู้สึกตัวก็เป็นไตรลักษณ์ เราจะภาวนาจนเราไม่รู้ว่าจะเอาอะไร เพราะทุกอย่างมันเกิดแล้วก็ดับ ทุกอย่างเกิดแล้วก็ไป ไม่อยู่ซักอัน แล้วเราจะรู้เลย มันก็แค่นั้น เวลามันมาเนี่ยความรู้สึกตัวมันเกิดขึ้น เรารู้เนื้อรู้ตัวได้ ต่อไปเราจะไม่ได้อินแล้วนะ เราก็รู้สึก เออใช่ มันมา วันนึงเรารู้สึกว่าไม่รู้ตัวเลยวันนี้ทั้งวันเลย ทันทีที่รู้ตัวว่าไม่รู้ตัวปุ๊บ มันรู้ตัวเลย มันจะเป็นอย่างนั้นนะคะ จนกระทั่งจิตมันเป็นกลาง มันเป็นกลางตอนที่เรารู้ว่ามันไม่เป็นกลาง" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๗ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"เมื่อไรเรามีสติ ฝึกจนกระทั่งมีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง เราจะไม่รู้สึกกับสภาวะที่ว่า จะต้องไม่เอาอันนึง แล้วก็เอาอันนึง เราจะรู้สึกว่าทุกสภาวะเท่ากันด้วยไตรลักษณ์ ไม่ว่าจิตขณะที่เรานั่งสมาธิวันนี้ นั่งแล้วรู้ตื่นเบิกบานดี มันเกิดแล้วมันก็ดับ วันนี้นั่งแล้วฟุ้งซ่านเป็นไง ฟุ้งซ่านเที่ยงมั้ย ก็ไม่เที่ยง มันเกิดแล้วมันก็ดับ แต่จิตอันนี้มันต้องดูจริงๆ ดูของจริงๆ ดูไปเรื่อยๆ วันแล้ววันเล่า วันแล้ววันเล่า จนกระทั่งจิตนี้มันพอ มันเข้าใจ คำว่าพอตรงนี้ไม่พอด้วย มันต้องพอด้วยสมาธิที่มีความตั้งมั่น มันถึงจะเข้าใจ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๗ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"เวลาเราเริ่มนั่งสมาธิให้รู้สึกตัวสบายๆ ก่อน โน้มน้อมถึงความสุขนิดหนึ่ง แล้วค่อยลงไปเห็นการหายใจของร่างกาย เห็นว่าร่างกายนี้หายใจเข้า ร่างกายนี้หายใจออก เราฝึกเห็นจิตไหลจิตเคลื่อน เคลื่อนไปอยู่กับความสงบก็รู้ เคลื่อนไปนิ่งๆ ก็รู้ พอดูไปสักพักเราก็เห็นเดี๋ยวจิตก็สงบ เดี๋ยวจิตก็นิ่ง เดี๋ยวจิตก็ฟุ้ง เดี๋ยวจิตก็กลับมาดูร่างกาย แล้วแต่ว่าจิตจะเดินแบบไหน เรามีหน้าที่รู้อย่างที่เขาเป็น แล้วเราจะพบความจริง จิตที่ไหลมันไหลเอง จิตที่สงบมันก็สงบเอง จิตที่ไหลไปมันบังคับให้ไม่ไหลก็ไม่ได้ จิตที่ไม่สงบเราอยากให้เขาสงบ เราก็บังคับให้เขาสงบไม่ได้ แล้วจิตที่ไหล ไหลแล้วก็ดับ จิตที่รู้สึกตัว รู้สึกตัวได้แป๊บหนึ่งก็หายไป เราก็เห็นแค่ว่ามีสิ่งใดเกิดสิ่งนั้นดับ สิ่งที่มันเกิด สิ่งนั้นมันดับ มันเกิดเองและมันก็ดับเอง นี่คือปัญญาขั้นต้นที่เราจะเห็นได้ที่เรียกว่าพระโสดาบัน" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๖ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"ทุกครั้งที่เห็นว่าจิตไหล เราได้คะแนนหนึ่งคะแนน เพราะมีสติเกิดขึ้นเรียบร้อย มีสมาธิที่ประกอบด้วยความตั้งมั่นเกิดขึ้นเรียบร้อย แต่ถ้ามันไหลแล้วไม่ให้มันไหล ไปดึงมันกลับมา เราบังคับละ บังคับเพราะอะไร? อยากได้ความสงบ อันนี้ไม่ใช่ทางที่เราจะเดินไป ไม่ใช่การฝึกสมาธิที่ประกอบด้วยความตั้งมั่น บนตั้งมั่นมีความสงบ แต่มันสงบทีละขณะ เดี๋ยวมันก็ไหล เดี๋ยวมันก็มาพัก เดี๋ยวมันก็มาสงบใหม่ แล้วเราจะเห็นอะไร? ความสงบมันสงบเอง จิตที่ไหลมันก็ไหลเอง เราไม่อยากให้มันไหลเราห้ามได้ไหม เราห้ามไม่ได้ เราจะเห็นไตรลักษณ์" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๖ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"เราเริ่มต้นนั่งสมาธิจากการลืมตาก่อน ถ้าจิตเดินถูก สมาธิเดินถูก เวลาเริ่มสงบตาจะหลับเอง โดยที่เราไม่ต้องเริ่มจากการหลับตา เพราะถ้าไม่อย่างนั้น เราไม่เข้าใจ พอหลับตาปุ๊บ ถ้ามันไม่เผลอเยิ้มไปเลย ก็จะบังคับ เรานั่งให้สบายก่อน นั่งสบายไม่ต้องหลับตา พอจิตค่อยๆ ปราณีต ค่อยๆ ละเอียดขึ้น ตาก็ค่อยๆ หลับ แต่หลับแบบรู้เนื้อรู้ตัว จะสงบแบบรู้เนื้อรู้ตัว สงบแบบมีความตั้งมั่น ไม่ใช่สงบไปนิ่งๆ เฉยๆ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๖ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"เราค่อยๆ ดู ดูสบายๆ ไม่ต้องรีบ ไม่ต้องแก้ เราภาวนาเรามีแต่คำว่า สบายๆ เราไม่เครียดๆ แต่ค่อยๆ ทำ สะสมทีละเล็กละน้อยไป" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๖ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"เวลาที่เราเป็นนักภาวนา เราเหมือนนักเดินทาง ถ้าเราไม่ภาวนา คนในโลกใบนี้ก็เหมือนนักเดินทางเหมือนกัน แต่วนอยู่ในสังสารวัฎนี้แหละ เวียนตาย เวียนเกิดไปเรื่อยๆ เวียนทุกข์ เวียนสุข ตอนที่สุขเราเข้าใจว่า มันไม่ทุกข์ ข้อเท็จจริง มันทุกข์น้อย มันไม่ใช่ไม่ทุกข์ ถ้าเราดูเป็น เราเข้าใจเป็น วันนึงร่างกายเราทุกข์ตลอดเวลา" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๖ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"ปัจจุบันขณะเป็นไงรู้อย่างนั้น กังวลแล้วรู้ว่ากังวล ไม่งั้นเราจะสับสนหมดเลย แล้วเราไม่รู้จะปฎิบัติยังไง เห็นมั้ยว่าจิตตอนนี้มันงงๆ งงรู้ว่างงตรงๆ เลย" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๕ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"การภาวนาไม่ยาก ถ้าใครรู้สึกยากให้รู้เลยว่ายังมีการทำอะไรอยู่สักอย่าง ปกตินักภาวนายังไงก็อดบังคับไม่ได้ แต่แค่รู้ทันอย่างที่เป็น แค่รู้ว่าบังคับ เพราะข้อเท็จจริงมันแก้ไม่ได้ เราแค่เรียนรู้จิตใจว่า แค่บังคับอยู่ การภาวนาเป็นเรื่องของจิตใจ ไม่ใช่ทฤษฎี สิ่งที่ยากที่สุดของนักภาวนา จากประสบการณ์ ไม่ใช่การเพ่ง เป็นความเข้าใจ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๕ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"เราทำในรูปแบบ สงบก็ช่างไม่สงบก็ช่าง เราก็ทำ เพราะเราจะมาเห็นว่าวันนี้สงบ พรุ่งนี้ฟุ่งซ่าน ฟุ่งซ่านมันก็สงบอีก เราจะเห็นสงบก็บังคับไม่ได้ ให้มันอยู่ต่อก็ไม่ได้ จะให้มันดีเหมือนเมื่อวานก็บังคับไม่ได้" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๕ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"เราไม่ชอบสภาวะแน่นๆ อึดอัด พอเราไม่ชอบ เราพยายามที่จะกำจัดสภาวะนี้ออกไป ข้อเท็จจริงคือเรากำจัดไม่ได้ เราแค่รู้ รู้ตรงๆ ว่าเราไม่ชอบ จิตจะเดินหน้าต่อไปเรื่อยๆ ตามสภาวะที่มันเด่นขึ้นมา" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๕ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"ขั้นตอนของการภาวนาทางด้านจิตใจ มันละเอียด เนื่องจากจิตใจมันจับต้องไม่ได้ มันไม่เป็นรูปธรรม เป็นนามธรรม เพราะฉะนั้นต้องใช้การสังเกต ตัวเราเองจะสามารถสังเกตเล็กๆ น้อยๆ ของเรา วันนี้ที่เราคิดว่าถูกแล้ว ถ้ากาลเวลาผ่านไปสักช่วงหนึ่ง เราก็จะรู้ว่าที่ทำมาก็ผิด แล้วเดี๋ยวมันผ่านไปอีก เราก็จะรู้ว่านี่ก็ยังไม่ใช่อีก ไปเรื่อยๆ จนกระทั่งวันหนึ่งวันที่เราเข้าใจจริงๆ คือวันที่ถูก ได้ธรรมะวันไหนอันนั้นคือถูก เพราะฉะนั้นพากเพียร ไม่ได้ยากแต่ไม่ง่าย อันหนึ่งที่จำเป็นคือ อดทน ถ้าเรามีเป้าหมายที่ชัดเจนที่จะเดินไป" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๕ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"เรานั่งสมาธิ เราเดินจงกรม ไม่เอาสงบ ใครที่เห็นจิตสงบ รู้ทันความสงบนั้นก่อน เราจะมาเรียนรู้กายและใจอย่างที่เค้าเป็น เราต้องรู้ว่าเราไม่ได้ถลำเข้าไปอยู่ในความสงบนั้น เราจะมาฝึกความตั้งมั่นของจิต เรารู้ทันว่าจิตขณะนี้มันเคลื่อนไปอยู่ในความสงบ จิตขณะนี้มันเคลื่อนไปอยู่ที่นิ่ง จิตขณะนี้มันไหลไปคิด จิตขณะนี้มันกลับมาเห็นร่างกาย กลับมาเห็นร่างกายที่นั่ง กลับมาเห็นร่างกายที่มันหายใจเข้า ร่างกายนี้มันหายใจเข้า เราเห็นว่าจิตขณะนี่กลับมาที่คำบริกรรม พุทโธ พุทโธ เรารู้ทัน เราเริ่มเคลิ้มๆ จะหลับ รู้ทันความรู้สึกนั้น หายใจแรงขึ้นมานิดนึง นี่เป็นการฝึกที่เราจะสู้กับนิวรณ์ นิวรณ์ 5 เป็นตัวกั้นสมาธิ นี่เป็นหนึ่งในตัวนิวรณ์" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๔ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"เป้าหมายของการภาวนาเพื่อมาเห็นไตรลักษณ์ของกายกับใจ เรามีหน้าที่พาจิตดูความเป็นจริงของกายของใจ เรารู้อย่างที่มันเป็น ค่อยๆ ดู วันหนึ่งสติเราเกิด เรามาฝึกตัวนี้ ทำเหตุขึ้นมา พอเหตุปัจจัยถูกต้อง จิตจะค่อยๆ เข้าใจ มันจะเกิดสภาวะของสัมมาสติ มีสัมมาสมาธิ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๔ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"หลวงพ่อสอน ดูจิตไม่ได้ ดูกาย ดูกายไม่ได้ ทำสมถะ ทำสมถะไม่ได้ อดทน ถ้าอดทนไม่ได้ ทำไงต่อ ถ้าอดทนไม่ได้ แผ่นดินนี้ ไม่มีธรรมมะ ให้หยั่งอีกแล้ว เพราะอดทนเป็นบารมีอันหนึ่งในทศบารมี บารมีทั้ง10 มีอันหนึ่ง คือ ขันติบารมี เพราะฉะนั้น อดทน สำคัญ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๔ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"ทุกที่มีดีและไม่ดีทั้งนั้น อยู่ที่เราวางใจให้ถูก ถ้าเราเข้าใจธรรมะของพระพุทธเจ้า เราจะวางใจในสิ่งต่างๆ ได้ เพราะวันนึงเราไปเห็นความเป็นจริงในจุดต่างๆ เริ่มตั้งแต่เห็นความเป็นจริงของตัวเราก่อน เมื่อเราไปเห็นความเป็นจริงของตัวเรา เราจะพบกิเลสของตัวเราเองเป็นอันดับแรก เพราะฉะนั้นเราอยู่กับคนอื่น เราก็เข้าใจว่าเรามีกิเลสอย่างไร เค้าก็มีกิเลสเหมือนเราแบบนี้แหละ การเข้าใจซึ่งกันและกัน มันจะมีเมตตาต่อกันได้มากขึ้น" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สการเจริญสติในภาคปฎิบัติ ภูเก็ต ๔ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"จำหลักไว้ว่าบริกรรมให้เห็นจิต บริกรรมแล้วจิตไปคิดให้รู้ว่ามันกำลังคิด แล้วก็กลับมาบริกรรมใหม่ บริกรรมไปเรื่อยๆ อีกหน่อยพอจิตเผลอไปก็จะเห็น เราต้องการให้เห็นว่าจิตเผลอไป เพ่งก็ให้เห็น ทำแบบนี้ไปเรื่อยๆ อีก 10 ปีก็ทำแบบนี้ ทั้งชีวิตก็ทำแบบนี้ ไม่มีอะไรแปลกใหม่ ให้รู้ว่าเผลอแล้วก็มาบริกรรมใหม่ เริ่มต้นใหม่อย่างเดียว" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์ส กฟผ. ๑ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"กรรมฐานรู้ลมหายใจ ให้จับความรู้สึกเวลาหายใจ ให้รู้อยู่ที่ความรู้สึก จะรู้ได้สบายๆ ไม่ได้ให้ดูลม แต่ให้ดูความรู้สึก พอจับความรู้สึกที่หายใจได้แล้ว ไม่ต้องหายใจแรง ให้หายใจเป็นธรรมชาติ ลมพาความรู้สึกไปที่ใจ ความรู้สึกจะชัดที่ใจ ดูและจำความรู้สึกนั้นไว้ ความรู้สึกจะเด่น ความรู้สึกกับลมหายใจจะแยกกัน จะไม่อึดอัดเพราะไม่ได้บังคับลม" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์ส กฟผ. ๓๐ มิถุนายน ๒๕๖๒

"เดินสบายๆ อารมณ์เหมือนเดินทอดน่องชมสวน ถ้าไม่เห็น ก็ลงน้ำหนักไปนิดนึง ให้สภาวะมากระทบใจ ไม่ใช่เอาใจลงไปหา ให้อยู่เฉยๆ แล้วมันมากระทบ มีความชัดพอที่มันมากระทบ ไม่ใช่เอาใจเข้าไปหามัน มันไม่เหมือนกันนะ ถ้าเอาใจเข้าไปหา มันนจะน้อมลงไป มันก็เลยไม่สักแต่ว่ารู้" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์ส กฟผ. ๓๐ มิถุนายน ๒๕๖๒

"สิ่งที่เราพลาดคือ เราพลาดปัจจุบันขณะ ว่ากายมันเป็นยังไง จิตมันเป็นยังไง ธรรมชาติของจิตกับกายมันเนื่องกัน แต่มันต่างคนต่างอยู่ ต่างคนต่างทำงาน แต่มันเนื่องกัน เมื่อไหร่เราคิด เราปรุงอะไรไป บางคนก็ไปตามนั้นเลย แต่ถ้าเรารู้ทัน มันก็จะดับเหมือนสภาวะอื่นๆ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สเจริญสติในภาคการปฏิบัติ บ้านสติ ขอนแก่น ๓๐ มิถุนายน ๒๕๖๒

"ตราบใดที่ยังมีกิเลสอยู่ ไม่มีคำว่าไม่มีเวลา แต่เราบริหารจัดการมันไหม เพราะฉะนั้นคำว่าไม่มีเวลา เลิกคิดเลย มันคือข้อแก้ตัวทั้งหมดนั้นแหละ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สเจริญสติในภาคการปฏิบัติ ขอนแก่น ๓๐ มิถุนายน ๒๕๖๒

"ถ้าเราจะออกจากโลก เราต้องรักษาศีลให้ดี แล้วทำในรูปแบบนี่สำคัญ เพื่อให้เห็นสภาวะได้บ่อยๆ ได้ชัดเจนขึ้น ถ้าเราไม่ฝึกในรูปแบบเลย เอาแต่เจริญสติอย่างเดียว โอกาสได้มรรคผลจะยาก ทำรูปแบบจะทำให้จิตตื่น มีสมาธิมีกำลัง ตั้งมั่นง่าย และเดินปัญญาง่าย ถ้าเราเดินไปแบบนี้โอกาสได้มรรคผลไม่ยากหรอก" --พระอาจารย์สมชาย คอร์ส กฟผ. ๓๐ มิถุนายน ๒๕๖๒

"เราทำกรรมฐานในรูปแบบเพราะต้องการกำลังของจิต ต้องมีอารมณ์เดียวให้จิตเกาะ เช่น ลมหายใจ บริกรรม หรือเดินจงกรม ถ้าไม่มีกรรมฐานให้จิตเกาะ บางทีจะดูไม่ไหวเพราะจิตไม่มีกำลัง ต้องกลับมาที่กรรมฐาน เช่น บริกรรมแล้วจิตเคลื่อนก็ให้รู้ รู้เสร็จก็กลับมาบริกรรมใหม่เพื่อเติมกำลัง" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์ส กฟผ. ๒๙ มิถุนายน ๒๕๖๒

"ฟุ้งซ่านหรือไม่ฟุ้งซ่านไม่ได้อยู่ที่บริกรรม อยู่ที่ว่าเอาอะไรให้จิตจับเป็นที่ยึดเกาะของอารมณ์ ความคิดที่ฟุ้งซ่านก็จะค่อยๆหายไปเพราะจิตมีที่เกาะ จะใช้กายหรือใช้จิตก็ได้ ใช้กายก็คือการเดิน รู้อิริยาบทต่างๆ หรือใช้จิต การบริกรรมก็คือจิต คือความคิด ใช้ได้ทั้งสองอย่าง หรือจะเดินและบริกรรมไปด้วยก็ได้ แต่ให้จิตเคลื่อนไหวแล้วรู้จิตไปด้วย ถ้าไม่ดูใจเคลื่อนไหวจะเป็นการเพ่งรูปเพ่งนามเป็นสมถะ" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์ส กฟผ. ๒๙ มิถุนายน ๒๕๖๒

"สมาธิเกิดจากสติที่มันต่อเนื่อง สติที่ต่อเนื่องในอารมณ์เดียว ก็จะเกิดความสงบ ถ้าเราไปเพ่งอารมณ์เดียว ก็สงบแบบเพ่ง ถ้าเรารู้สึก หัดรู้สึก  ทำสมาธิ เจริญสติให้เกิดความรู้สึกตัว รู้สึกไป รู้สึกในอารมณ์เดียว รู้ไป สักแต่ว่ารู้ รู้สึกไปเรื่อยๆ กำลังของความรู้สึกก็รวมตัวๆ ก็เกิดสมาธิ เป็นสมาธิที่มีความรู้สึกตัว เพราะมันมีรู้อยู่" --คุณหมอณัฏฐ์ คอร์ส กฟผ. ๒๙ มิถุนายน ๒๕๖๒

"ธรรมชาติเวลาที่จิตพัฒนาถึงจุดหนึ่ง มันเจริญแล้วมันต้องเสื่อม ถ้าเมื่อไหร่มันเจริญตลอดเวลา แล้วมันไม่เสื่อม ให้รู้ว่าผิด ตอนที่มันเสื่อมแล้วพัฒนาต่อ จิตเรารับกับความเสื่อมนี้ได้แค่ไหน เมื่อก่อนเสื่อมทีหนึ่ง ต้องปล้ำกับมันนานมากเลย ที่จะให้มันกลับมาดี พอมันไม่รู้สึกตัว พอทำแล้วมันไม่ได้ ไม่ได้คือเข้าใจว่าเพ่งคือการรู้สึกตัวจรืงๆ เราก็พยายามปล้ำมัน อันนี้เหมือนกัน ถ้าวันหนึ่งเราเห็นจิตที่มันเจริญแล้วมันเสื่อม เราวัดความก้าวหน้า ด้วยการที่เรารู้ว่า มันเสื่อมแล้วเรารับมันได้แค่ไหน ตอนแรกมันเสื่อมมา 100 เลยนะ รับได้แค่ 10 ต่อไปมันก็รอบเดิมนี่แหละ เดี๋ยวก็กลับมารู้สึกตัวได้ใหม่ แล้วมันก็เสื่อมอีก ต่อไปเรารู้ได้ 30 ตัวนี้เราวัดความก้าวหน้าของเราละ" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สเจริญสติในภาคการปฏิบัติ บ้านสติ ขอนแก่น ๒๙ มิถุนายน ๒๕๖๒

"เมื่อไหร่เราเริ่มเข้าใจ ได้ปัญญาขั้นแรก คือ พระโสดาบัน เราจะรู้เลยว่าตรงนี้จะไม่กลับกลอกแล้ว มันจะเที่ยง มันจะรู้ทางที่มันเดินไปได้ อะไรจะเอามาแลก มันไม่แลกหรอก มันไม่แลกเลย เพราะจิตมันเปลี่ยนไปแล้ว มันรู้แต่ว่าอันนี้ไม่ใช่ อะไรที่มันทำแล้วมันไม่ได้ทำให้เราพ้นทุกข์ได้ มันไม่เอา" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สเจริญสติในภาคการปฏิบัติ บ้านสติ ขอนแก่น ๒๙ มิถุนายน ๒๕๖๒

"เราก็ทำกรรมฐานรูปแบบทุกวันสะสมไป มีกรรมฐานเป็นหลักเพื่อให้รู้จิตไหล ไหลไปแล้วรู้ แล้วก็กลับมาเริ่มที่กรรมฐานใหม่ สุดท้ายจิตเคลื่อนแล้วรู้ๆ จิตจะตั้งมั่นทีละขณะๆ เราฝึกตัวนี้แล้วในชีวิตประจำวัน จิตจะจำได้ พอจิตไหลไปปุ๊บ จิตจำได้ พอจำได้สติเกิดเรียบร้อย เกิดสมาธิที่ประกอบด้วยความตั้งมั่นต่อ การฝึกแบบนี้ได้อะไรหลายๆ อย่างพร้อมกัน เรามีสติอัตโนมัติ มีสมาธิตั้งมั่นอัตโนมัติ แล้วจะมีศีลอัตโนมัติ แล้วปัญญาจะเห็นเองว่าจิตไหลแบบนี้มันไหลเอง บังคับมันไม่ได้" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สเจริญสติในภาคการปฏิบัติ บ้านสติ ขอนแก่น ๒๙ มิถุนายน ๒๕๖๒

"สิ่งที่เราดูจิตไม่ได้ก็คือการบังคับไว้กับการลืม ลืม เช่น ถลำออกไป เผลอออกไป อย่างนี้เป็นต้น มี 2 อย่างที่ทำให้เรารู้กายรู้ใจไม่ได้ก็แบบนี้ บังคับไว้ กับการเผลอออกไปไหลออกไป ถามว่าการบังคับไว้ถ้าเรารู้ไม่เป็นไร การเผลอออกไปไหลออกไปถ้าเรารู้ไม่เป็นไร ข้อเท็จจริงที่เราชี้คือเจ้าตัวไม่รู้" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สเจริญสติในภาคการปฏิบัติ บ้านสติ ขอนแก่น ๒๙ มิถุนายน ๒๕๖๒

"ในขณะที่เรานั่งสมาธิอยู่หรือเดินจงกรม ทันทีที่เราเห็นร่างกายเรานั่ง เราทำกายานุสติปัฐฐานอยู่ เรารู้ทันไปเลย พอเรานั่งไปสักพักเราเห็นความสุข เห็นจิตที่มันมีความสุข อันนั้นเราเห็นเวทนานุสติปัฏฐาน นั่งไปสักพักเราเห็นจิตไหลไปคิด เราเห็นจิตตานุสติปัฏฐาน พอนั่งไปอีกหน่อยนึง เราเห็นละ เห็นร่างกายนี้หายใจเข้า ร่ายกายนี้หายใจออก แป๊ปเดียวมันก็ไหลไปคิด พอไหลไปคิดแล้วเราไม่ชอบ แต่เราบังคับมันไม่ได้ให้มันไม่ไหลไป ทันใดนั้นจิตก็สงบใหม่ เราก็เห็นจิตมันสงบ ณ จุดนี้เราจะเห็นว่าจิตที่มันสงบ มันก็สงบเอง จิตที่ไหลไปคิด มันก็ไหลไปคิดเอง จิตที่อยากบังคับให้มันไหลมันก็บังคับไม่ได้ ณ จุดตรงนี้เราเห็นธรรมานุสติปัฏฐาน เพราะฉะนั้น ในขณะที่เราเดินจงกรมก็ดี นั่งสมาธิก็ดีเรากำลังฝึกสติปัฏฐาน 4 อยู่" --คุณมาลี ปาละวงศ์ คอร์สเจริญสติในภาคการปฏิบัติ บ้านสติ ขอนแก่น ๒๙ มิถุนายน ๒๕๖๒

"เราไม่รู้ว่าผิดเป็นยังไง เราก็จะไม่รู้ว่าถูกเป็นยังไง เราเรียนสิ่งที่ผิดทั้งหมด เรารู้สิ่งที่ผิด ภาวนาไป อันนี้ก็ไม่ใช่ อันนี้ก็ไม่ถูก เราจะเห็นอย่างนี้หมดเลยนะ วันไหนที่ทำแล้วเข้าใจ วันนั้นคือเข้าใจธรรมะ เพราะฉะนั้นอย่ากลัวผิด" --คุณมาลี ปาละวงศ์ บ้านจิตสบาย ๕ พฤษภาคม ๒๕๖๒

"เส้นทางนี้เป็นเส้นทางของการสู้กับกิเลสทั้งนั้น สู้กับกิเลสก็คือรู้ทันมัน แล้วก็ไม่ยอมให้มันบงการเราให้ไปทำความชั่ว ศีล สมาธิ ปัญญาก็ล้วนแต่เป็นเครื่องมือในการสู้กับกิเลสทั้งสิ้น ศีลสู้กิเลสหยาบ สมาธิสู้กิเลสอย่างกลางคือนิวรณ์ ปัญญาสู้กับกิเลสละเอียดขึ้นไป สูงสุดก็คืออวิชชาความไม่รู้อริยสัจ ที่ทุกข์อยู่ก็เพราะกิเลสที่ยังเวียนตายเวียนเกิดอยู่ ฉะนั้นเราจับหลักให้แม่น มีสติรู้ทันกิเลสในใจเราไปเรื่อย อย่างบางช่วงเราจะภาวนาดี ภาวนาเก่ง รู้สึกภูมิใจอิ่มใจขึ้นมาต้องรู้ทัน ไม่งั้นภาวนาดีบางมุม แต่บางมุมกิเลสก็เพิ่ม หนังของกิเลสไม่ถลอกเลย" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ สวนธรรมประสานสุข ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๖๒

"บางคนใจชอบเห็นสภาวะละเอียด ก็จะดูแต่สภาวะละเอียด ก็ไม่ได้แปลกอะไร บางคนสภาวะละเอียดไม่เห็นเลย เห็นแต่สภาวะที่หยาบ ก็ไม่แปลกอะไร เพราะอะไร? สภาวะที่หยาบก็แสดงไตรลักษณ์ สภาวะที่ละเอียดก็แสดงไตรลักษณ์ เพราะฉะนั้น บทสรุปก็คือ การภาวนานี่ คนหลายคนกินน้ำบ่อเดียวกัน เดินทางเดียวกัน ไม่เหยียบรอยกัน" --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ ๑๒ กรกฎาคม ๒๕๖๒